На парламенцкіх выбарах у Малдове, якія прайшлі 28 верасня, перамагла праеўрапейская партыя «Дзеянне і салідарнасць» прэзідэнткі Маі Санду, а пазіцыя Доналда Трампа ў адносінах да Уладзіміра Пуціна раптам змянілася. Незалежны эканамічны эксперт Сяргей Чалы скаментаваў галоўныя навіны апошніх дзён у праграме «Навіны з Чалым». Публікуем некаторыя цытаты.
Экзістэнцыйны выбар
«У гэту нядзелю кіроўная партыя Малдовы “Дзеянне і салідарнасць” ( Partidul Acțiune și Solidaritate, PAS – рэд.), здабыла нечаканую перамогу на парламенцкіх выбарах. Нечаканую, таму што папярэднія сацапытанні не дазвалялі ёй спадзявацца на атрыманне аднаасобнай большасці ў парламенце. Але пасля падліку вынікаў галасавання на замежных пляцоўках апынулася, што партыя прэзідэнткі Маі Санду набрала 50,2% галасоў выбарцаў. А яе галоўны супернік, партыя прарасейскага кандыдата Ігара Дадона, атрымала 24,2%.
У выніку ў парламенце з 101 месца 55 месцаў будзе належаць кіроўнай партыі. Галоўная рызыка складалася ў тым, што, не атрымаўшы большасці ў парламенце, кіроўнай партыі давялося б уступаць у кааліцыі з іншымі, а гэта замарудзіла б працэс уступлення ў Еўразвяз. Прытым не толькі для Малдовы, але і для Украіны, таму што ў 2022 годзе статус кандыдата ім быў нададзены адначасова. Сама Санду абяцала ўступленне ў ЕЗ яшчэ да канца яе прэзідэнцкага тэрміну, то бок да 2029 года. То бок, выбар для краіны быў сапраўды экзістэнцыйным».
Адзін з мноства
«Адмысловы пасланец Трампа Кіт Келаг, адказваючы на пытанне журналіста “Зеркала”, пацвердзіў тое, пра што мы казалі ад пачатку: “Мы ўсталявалі адносіны з Лукашэнкам, каб забяспечыць наяўнасць адкрытых каналаў сувязі. Гэта было патрэбна, каб усе нашы лісты даходзілі да прэзідэнта Пуціна. Ад пачатку мы не збіраліся вызваляць палітычных зняволеных. Мы ведаем, што Лукашэнка часта размаўляе з Пуціным. Не ведаем дакладна, што ён кажа, але ведаем, што ён з ім гаворыць. Поспех у вызваленні некаторых палітычных зняволеных быў прыемным пабочным эфектам”.
Але, бо само пытанне складалася ў тым, як яны ставяцца да таго, што Лукашэнка садзіць больш, чым вызваляе, Келаг адказаў яшчэ больш адкрыта: “Мы не ўчора нарадзіліся. Мы не наіўныя, мы выдатна ведаем, што ён робіць. Мы разумеем, што Лукашэнка вызваліць аднаго, а потым, напэўна, схопіць яшчэ дваіх. Але калі выцягнем хаця б аднаго – гэта ўжо перамога”.
То бок, калі нехта думаў, што амерыканцам трэба расплюшчыць вочы, а раптам яны не ў курсе, то дарма. Звярніце ўвагу, як зменшала карыснасць Лукашэнкі для амерыканцаў. Раней ён пазіцыянаваў сябе не проста як ганца, а як лепшага адмыслоўца па Пуціне, які дае рады, як з ім мець зносіны. Рэцэпт, зрэшты, апынуўся адзін: дамагацца асабістай сустрэчы і ліслівіць у час яе. Уласна, тое, што сам Лукашэнка рабіў усе гэтыя гады.
У дадзеным выпадку рада апынулася непрыдатнай пасля правальнага саміту Пуціна і Трампа ў Анкорыджы. Дый вузкая роля ганца таксама, насамрэч, не эксклюзіўная. [Прадстаўнікі ЗША казалі]: “Нам не важна, хто перадасць паведамленне: Кірыл Дзмітрыеў, Юры Ушакоў, Лукашэнка. Галоўнае, каб паведамленні даходзілі”. То бок, ён адзін з гэтага мноства перадастаў».
Не выйграе, а прайграе
«Пазіцыя Трампа змянілася, па-першае, радыкальна, а па-другое, раптам. Увесь гэты час Трамп спадзяваўся на хуткае сканчэнне вайны, якое ён разумеў як вайсковую перамогу Расеі. Менавіта таму свае дыпламатычныя высілкі ён бачыў у тым, каб націснуць на Зяленскага, а Пуціну ўвесь час даваць адтэрміноўкі на два тыдні, яшчэ тыдні.
І хоць у мяне няма для гэтага ніякіх надзейных довадаў, я ўпэўнены, што гэтыя адтэрміноўкі былі выкліканы абяцаннямі Пуціна, што яго летні наступ вось-вось канчаткова зломіць Украіну. Менавіта ў гэтым ключы трэба інтэрпрэтаваць апошнія словы Трампа: “Я вельмі расчараваны прэзідэнтам Пуціным. Я думаў, што ён скончыць з гэтым. Ён павінен быў скончыць з гэтай вайной за тыдзень. І я сказаў яму: “Ведаеце, вы не выглядаеце добра. Вы чацвёрты год ваюеце ў вайне, якая павінна была скончыцца за тыдзень. Вы што папяровы тыгр?””.
Я думаў, ты круты, а ты не круты. І Трамп услых сказаў тое, што ўсе даўно падазравалі, а зараз гэтыя веды сталі агульным месцам: што Пуцін не выйграе гэтай вайны, ён прайграе гэту вайну. Усё павальнейшае пасоўванне на фронце аплачваецца ўсё больш высокай цаной. Прытым, як рэкорднымі стратамі жывой сілы, гэтак і нарастаючымі эканамічнымі праблемамі».
Два шляхі для Пуціна
«За 20 месяцаў наступу расейская армія авалодала нікчэмнай тэрыторыяй у 6,5 тыс. кв. км. Пры гэтым кожны год наступу каштуе 8-10% ВУП і парадку 350 тысяч страт забітымі і параненымі. То бок, цяпер на нашых вачах трываюць крах два міфы, на якіх засноўвалася здагадка пра тое, што Расея здольная перамагчы ў зацяжной вайне на знясіленне. Першы – пра невычэрпнасць расейскіх рэсурсаў. Такімі тэмпамі да канца наступнага года Расея скончыць глыбокім крызісам. І другі, даслоўна: “Рускія ўмеюць трываць як ніхто” у свеце.
Нечакана высветлілася з-за толькі набіраючых сілу ўдараў Украіны ўглыб расейскай тэрыторыі, што болевы парог у Расеі ніжэй. Украіна пад ударамі знаходзілася 4 гады, а варта было Украіне толькі пачаць, як ужо з ладу выведзены 40% нафтаперапрацоўкі. А ў Белгарадзе мы ўбачылі дэмаверсію блэкаўту.
І ў Пуціна цяпер застаецца два шляхі: яшчэ адзін роспачны “канчатковы” наступ ва ўсё больш горшых умовах або спроба зламаць волю еўрапейцаў да безумоўнай падтрымкі Украіны».
