Абавязанні не выкананы, але місія выканальная
Звяржэнне прэзідэнта аль-Башыра не паўплывала на становішча ПВК «Вагнэр» — найміты засталіся ў краіне. Яўген Прыгожын публічна не падтрымаў ніводны з бакоў новага канфлікту. Больш за тое — у паведамленні, апублікаваным прэс-службай, ён прапанаваў выступіць пасярэднікам паміж аль-Бурганам і Хамідці:
«Тое, што зараз адбываецца ў Судане, гэта не тое, дзеля чаго мы вучылі суданцаў трымаць зброю. Мы вучылі іх, каб яны абаранялі свае межы ад ворагаў».
Пры гэтым CNN паведаміў са спасылкай на мясцовыя дыпламатычныя крыніцы, што ПВК «Вагнэр» паставіла СХР ракеты «зямля-паветра». Дзякуючы ім апалчэнцы Хамідці могуць больш эфектыўна супрацьстаяць рэгулярнай арміі. СХР адмаўляюць сувязь з расейскімі наймітамі і сцвярджаюць, што з расейцамі супрацоўнічае войска аль-Бургана.
Прыгожын таксама раней адмаўляў сувязь з Хамідці. Аднак крыніцы Бі-бі-сі расказвалі, што апошні быў агентам ПВК «Вагнэр» і на сустрэчах з кіраўніцтвам афрыканскіх краін прапаноўваў паслугі расейцаў. The Washington Post паведамляла, што байцы СХР трэніраваліся і ваявалі разам з вагнэраўцамі ў Лівіі.
Другі бок канфлікту — аль-Бурган — меў падставы ставіцца да вагнэраўцаў падазрона. Паводле дадзеных крыніц Associated Press, напачатку года кіраўнік егіпецкай выведкі размаўляў з ім пра тое, што Захад занепакоены узрастаючым уплывам ПВК «Вагнэр» у Судане, а таксама выкарыстаннем наймітамі Судану як базы для аперацый у суседніх краінах. Што на гэта адказаў аль-Бурган — невядома.
У Судане расейскія найміты не былі заўважаныя ў маштабных ваенных дзеяннях. Падводзячы вынік іх прысутнасці ў гэтай афрыканскай краіне, мы можам сказаць, што сваю частку дамовы з аль-Башырам вагнэраўцы не выканалі: ён не ўтрымаў уладу. Пры гэтым інтарэсы Крамля ў выглядзе ўплыву і даходаў ад залатых капалень былі выкананы.
Разам з апалчэнцамі Хамідці найміты Прыгожына распаўсюдзілі свой уплыў на суседнія Цэнтральнаафрыканскую Рэспубліку і Лівію — пра гэта мы раскажам у наступнай публікацыі. Менавіта Судан, ЦАР і Лівія сталі плацдармам для паходу на Чад.
Найміты на баку паўстанцаў. Сардэчна запрашаем у Чад
Судан, Лівія і ЦАР мяжуюць з Чадам. У гэтай краіне здабываюць нафту, але большая частка насельніцтва жыве за кошт сельскай гаспадаркі. На поўдні, напрыклад, вырошчваюць бавоўну — на экспарт у Еўропу і ЗША.
У 2003 годзе ў краіне знайшлі нафту. Гэта стала прычынай узброеных канфліктаў: розныя групы спрабуюць атрымаць кантроль за радовішчамі. Прэзідэнт Ідрыс Дэбі ўзмацніў нестабільнасць тым, што ў 2005 годзе адмяніў канстытуцыйныя абмежаванні на колькасць прэзідэнцкіх тэрмінаў, што выклікала масавыя пратэсты і ўзброеныя паўстанні, якія, праўда, не прывялі да перавароту.
ПВК «Вагнэр» у Чадзе падтрымлівае не ўрад, а паўстанцаў, якія атачаюць краіну з трох бакоў — на прыгранічных тэрыторыях Лівіі, Судана і ЦАР.
11 красавіка 2021 года ў Чадзе адбыліся прэзідэнцкія выбары. У той жа дзень паўстанцы з групоўкі «Фронт за перамены і згоду ў Чадзе» паспрабавалі здзейсніць бліцкрыг. З Лівіі яны прарваліся праз чадскія памежныя пасты. Па паведамленні прадстаўнікоў паўстанцаў, яны прайшлі дзвюма калонамі большую частку Чада да правінцыі Канем за дзвесце кіламетраў ад сталіцы Нджамены. Прэзідэнт Ідрыс Дэбі выехаў да лініі сутыкненняў і загінуў у баі 20 красавіка — праз дзень пасля аб'яўлення папярэдніх вынікаў выбараў, на якіх ён перамог шосты раз запар.
Сын загінулага прэзідэнта, генерал Махамат Ідрыс Дэбі аператыўна захапіў уладу, прыпыніўшы дзеянне канстытуцыі і распусціўшы ўрад з парламентам. Пад яго кіраўніцтвам чадскія войскі разбілі паўстанцаў і адціснулі іх назад у Лівію. The Times пісала тады, што паўстанцаў трэнеравала ПВК «Вагнэр». Але іншых незалежных пацверджанняў гэтаму БРЦ не знайшоў.
У 2023 годзе амерыканская разведка папярэдзіла Дэбі-малодшага, што расейскія найміты працуюць з чадскімі паўстанцамі, якія плануюць здзейсніць у краіне пераварот і, верагодна, забіць яго, распавялі крыніцы The New York Times і The Wall Street Journal у Вашынгтоне і Нджамене. Пакуль у іх гэта не атрымалася.
Прыгожын «пойдзе ў Беларусь»
Ці можна параўнаць бунт Прыгожына з няўдалым у Чадзе і назваць праваленым, пакуль не зразумела. Без адказу застаецца некалькі пытанняў, сярод якіх — якія мэты насамрэч пераследаваў заснавальнік ПВК «Вагнэр». Адзінае, што вядома, — ён «сыдзе ў Беларусь».
Можна выказаць здагадку, што Лукашэнка адправіць вагнэраўцаў ахоўваць афрыканскія капальні, а таксама выкарыстае сувязі Прыгожына на кантыненце. Нельга выключаць і таго, што нязменны кіраўнік Беларусі прыцягне наймітаў да ўціхамірвання магчымых унутраных пратэстаў — як гэта было з беркутаўцамі, якія ўцяклі з Украіны пасля рэвалюцыі ў 2013 годзе. У вагнэраўцаў ёсць досвед удзелу ў прыгнечанні паўстання ў Судане — няўдалы. Але ў іншых краінах Афрыкі ім часта спадарожнічаў поспех. Пра гэта мы распавядзем у наступнай публікацыі аб афрыканскім шляху мяцежнага расейскага варлорда.
2.png)