Антыфэйк / фактчэк

05 красавіка 2023

Фэйкі тыдня: НАТА лічыць, што збеднены ўран — гэта вельмі радыеактыўная зброя

Ці з'яўляецца збеднены ўран радыеактыўна небяспечным для здароўя чалавека, дакладна невядома.

Аўтары:
Рэдактары:

Вялікабрытанія заявіла, што будзе пастаўляць Украіне боепрыпасы з збедненым уранам. На гэтым фоне вядучыя беларускіх дзяржаўных СМІ пачалі расказваць, што збяднены ўран — гэта вельмі радыеактыўная зброя.  

Вось што, напрыклад, агучыў вядучы тэлеканала АНТ Ігар Пазняк: 

«15 тон збедненага ўрана было скінута падчас бамбардзіровак Югаславіі. Паводле інфармацыі самога НАТА, гэта большы ўзровень радыяцыі, чым у Хірасіме і Нагасакі. Пры гэтым даследаванні навукоўцаў паказваюць на сувязь з анкалагічнымі захворваннямі. Пра сапраўдную эпідэмію раку ў краіне заяўляе адвакат, які падаў калектыўны пазоў да Паўночнаатлантычнага альянсу ад усіх пацярпелых у Сербіі. Штогод у краіне гэты дыягназ ставяць 30 тысячам пацыентаў, але каго гэта спыняе ў Лондане».

Выказаўся на гэтую тэму і генеральны сакратар Беларускага Чырвонага Крыжа Дзмітрый Шаўцоў.

«Мы разумеем рост захворвання, асабліва анкалагічнымі захворваннямі. Ну і ў прынцыпе мы можам паглядзець на Югаславію, можам паглядзець на іншыя краіны, у якіх прымяняліся бамбардзіроўкі снарадамі, збедненымі ўранам, дзе ў разы, у 5-6 разоў вырастала анкалагічнае захворванне».

Вядучы АНТ Ігар Пазняк не паведаміў, дзе і калі ў НАТА заяўлялі, што збеднены ўран у Югаславіі — гэта большы ўзровень радыяцыі, чым у Хірасіме і Нагасакі. Аднак на сваім афіцыйным сайце альянс сцвярджае адваротнае. 

Там ён спасылаецца на даследаванне швейцарскай лабараторыі, якая з`яўляецца падраздзяленнем Федэральнага ведамства грамадзянскай абароны Швейцарыі. І ў выснове пасля гэтага зняволення на сайце НАТА напісана літаральна наступнае:

«Апакаліпсіс, выкліканы чалавекам у выніку прымянення боепрыпасаў з збедненым уранам у Іраку і на Балканах, не варты абмеркавання. 

Пры выкананні вызначаных мінімальных мер засцярогі… рызыкі для здароўя ад абмежаванага па часе знаходжання ў зоне, забруджанай збедненым уранам, апыняюцца занядбана малымі, асабліва ў параўнанні з да іншых рызык, такім як мінныя палі, неразарваныя снарады, снайперы і г.д.». 

Калі з прыроднага ўрана здабываюць радыеактыўны ізатоп 235, ён становіцца збедненым. Гэтыя ізатопы дадаюць у іншы ўран для павышэння радыеактыўнасці, і такі ўран называюць узбагачаным.

Ці з'яўляецца збеднены ўран радыеактыўна небяспечным для здароўя чалавека, дакладна невядома, даследаванні медыкаў супярэчлівыя. Але радыеактыўнасць такога ўрану зменшана напалову.

І зусім дзіўна гучыць сцвярджэнне, што радыяцыя ад яго небяспечнейшая за тую, да якой прывялі бамбардзіроўкі Хірасімы і Нагасакі — бо бамбавалі іх узбагачаным уранам.

Няпраўда і тое, што краіны, у якіх прымяняліся бамбардзіроўкі снарадамі, збедненымі ўранам, у 5-6 разоў вырастала анкалагічнае захворванне.

ЗША бамбілі былую Югаславію — боепрыпасамі з збедненым уранам у 1999 годзе, у рамках аперацыі па прымусе Белграда да вываду войскаў з Косава, дзе былі зафіксаваныя выпадкі масавых забойстваў этнічных албанцаў.

На сайце СААЗ дадзеныя па захворванні на анкалогію ў Сербіі ёсць толькі з 2000 года. Тады захворванне на рак там складала 294 выпадкі на 100 000 насельніцтва. А ў 2018 годзе - 597 выпадкаў на 100 тысяч. Да 5-кратнага росту далёка, хаця ёсць 2-кратны.

Прыкметны скок быў у 2007 годзе. Наколькі гэта звязана з радыяцыйнымі наступствамі бамбардзіровак — сказаць цяжка. 

Да таго ж рост захваральнасці ў гэты перыяд назіраецца ва ўсім свеце і ў тых еўрапейскіх краінах, якія ЗША не бамбілі. У Турцыі захворванне і зусім вырасла амаль у 5 разоў. 

Расла яна і ў краінах-суседках Сербіі, якія да 1991 года ўваходзілі ў склад Югаславіі. У Славеніі і Славакіі ўзровень захворвання нават вышэйшы.

У Сербіі адна з самых высокіх смяротнасцей ад раку ў Еўропе. Але такой яна была і да 1999 года, і нават вышэйшая. Вось даследаванне сербскіх вучоных па смяротнасці ад раку з 1991 па 2015 гады. Па іх назіраннях, яна паступова расла і да 1999 года, і пасля яго, без рэзкіх скокаў. І пачала змяншацца толькі пасля 2009 года.

І яшчэ адзін фэйк аб Сербіі ад вядучай «Беларусь-1» Ксеніі Лебедзевай.

«Сёння Сербія знаходзіцца на першым месцы па захворванні на рак у Еўропе і на другім месцы ва ўсім свеце».

Гэта не так. Вось стандартызаваныя паказчыкі захваральнасці па ўсіх краінах свету на сайце СААЗ. На 2020 год - а гэта апошнія дадзеныя - Сербію апярэджваюць 17 краін. У тым ліку тыя ж ЗША, а ў Еўропе па раку лідзіруюць паспяховыя Данія і Ірландыя.

Да межаў Беларусі сцягнутая большая частка амерыканскіх войскаў

Брытанія кажа аб пастаўках снарадаў з збедненым уранам ва Украіну. А Уладзімір Пуцін у адказ на гэта заявіў, што размесціць у Беларусі сапраўдную тактычную ядзерную зброю. 

Беларускія дзяржСМІ пачалі абгрунтоўваць тое, што гэты крок неабходны самой Беларусі. У прыватнасці, з-за таго, што да межаў краіны сцягнутая большая частка амерыканскіх войскаў.

У прыватнасці, гэта абмеркавалі журналіст інфармацыйнага агенцтва БелТА Андрэй Варапай і вайсковы аналітык Аляксандр Алесін.

«Мілітарызацыю Польшчы мы назіраем ужо на працягу вельмі доўгага часу. І наколькі я разумею, сярод усіх краінаў Еўропы ў іх самы вялікі кантынгент амерыканскіх войскаў. І ці можам мы казаць аб тым, што размяшчэнне вось гэтай тактычнай ядзернай зброі, гэта сігнал у першую чаргу палякам?

- Вядома».

Насамрэч, у Польшчы не самы вялікі кантынгент амерыканскіх войскаў. Самы вялікі ў Еўропе размясціла да вайны Германія - амаль 36 тысяч. Потым ішлі Італія і Вялікабрытанія. Але пасля ўварвання Расіі ва Украіну ЗША накіравалі ў Еўропу яшчэ 20 тысяч сваіх вайскоўцаў - большай часткай у Германію і Польшчу.

Па інфармацыі на канец сакавіка, у Польшчы знаходзілася каля 10 тысяч амерыканскіх вайскоўцаў. Пра такую ж колькасць у лютым гаварыў і прэзідэнт Польшчы Анджэй Дуда. Але найбольшая колькасць амерыканскіх салдат да гэтага часу засяроджана ў Германіі.

На праўладны мітынг у падтрымку ВСУ ніхто не прыйшоў 

Апошнія апытанні ва Украіне паказваюць, што дзейнасць Зяленскага па-ранейшаму пазітыўна ацэньваюць 91% украінцаў і з чэрвеня мінулага года гэтая лічба не мяняецца. Тэлеграм-канал газеты «СБ. Беларусь сегодня» на фоне такіх апытанняў выклаў відэа малалічнага мітынгу ў Кіеве 24 сакавіка. 

«Мітынг у падтрымку ВСУ ганебна праваліўся — дзе падтрымка мільёнаў?», — піша ён. А ў само відэа аўтары «СБ. Беларусь сегодня» дадалі такія тытры: 

«Кіеўская ўлада анансавала вялікі мітынг у падтрымку ВСУ. Маштаб вы бачыце самі. На справе сабралася невялікая кучка людзей. Аказалася, "падтрымка мільёнаў" толькі на словах у чаціках у ботаў».

Насамрэч, ніякага вялікага мітынгу ў падтрымку ВСУ ўкраінскія ўлады 24 сакавіка не анансавалі. Заклікі сабрацца на майдан, каб «задаць пытанні ўлады», распаўсюджвалі блогеры ў сацсетках. Па сацсетках кінулі кліч усім, хто хоча задаць нязручныя пытанні ўлады Зяленскага.

«Прывітанне, народ. 24 сакавіка а 12 гадзіне збіраемся ўсё на майдане. Будзем ставіць пытанні ўлады». 

Так асвятляў падрыхтоўку да гэтага мітынгу прарасійскі рэсурс «Мрія»:

«Адназначна, незадаволенасць насельніцтва спее. Яно ўжо вельмі і вельмі сур'ёзнае. Размовы на кухнях нікуды не дзяюцца. Усё больш і больш пратэстнага патэнцыялу становіцца. Бо ўсё больш і больш тых, хто страціў блізкіх і страціў сваякоў, сяброў…»

А вось як клікаў на мітынг аўтар таго відэа, якое выклала «СБ»:

«Нехта кажа, што пераварот. Я кажу - мы майдан не збіраем. Мы проста павінны паказаць ураду, што ўлада - гэта мы. Што мы не маўчым. Што мы можам вынесці іх да чортавай маці, калі дэпутаты не супакояцца, калі Ярмак не супакоіцца».

Гэта значыць блогеры заклікалі выйсці на мітынг супраць улады, а не для падтрымкі ВСУ. Што з гэтага выйшла — мы бачылі на відэа ў тэлеграм-канале «СБ Беларусь сегодня» — на мітынг прыйшлі адзінкі.

Палякі масава едуць у Беларусь па бязвізу

У Польшчы набліжаюцца парламенцкія выбары і вядучая «Беларусь-1» Марыя Петрашка сцвярджае, што кіруючая польская партыя «Права і справядлівасць» губляе падтрымку выбаршчыкаў з-за недружалюбных адносін з Беларуссю, куды палякі так любілі ездзіць без віз. 

«– Нават вось банальнае, дурное, недальнабачнае рашэнне. Закрыты пагранпераход. Калі ўжо за год 470 тысяч па афіцыйных звестках па бязвізу палякаў заехала. Гэта вар'ятка насамрэч лічба. 

- Гэта нягледзячы на запалохванне. Калі б па вялікім рахунку, нам далі на секундачку проста спакойна дзе-небудзь расказаць пра тое, што можна прыязджаць у Беларусь вось так спакойна, мне падаецца што лічба была б у разы… 

– Мільёны, рэальна мільёны б прыехалі». 

Гэта не праўда. Нават паводле афіцыйных звестак Пагранкамітэта з пачатку дзеяння бязвізавага рэжыму Беларусь наведалі ўсяго каля 31 тысячы грамадзян Польшчы. 480 тысяч чалавек у Беларусь прыехалі з трох краін — Літвы, Латвіі і Польшчы.

На «Беларусь-1» прыводзяць статыстыку і па беларусах, якія атрымалі польскія візы. Польскі МЗС агучыў, што з пачатку пратэстаў выдаў беларусам каля паўмільёна віз. На дзяржТВ сцвярджаюць, што польскія ўлады расказалі гэтую інфармацыю спецыяльна для палякаў перад выбарамі.

Па падліках Марыі Петрашкі, гуманітарныя польскія візы атрымалі максімум 24 тысячы беларусаў. Мы толькі нагадаем, што гэтая лічба за 2022 год. А ўсяго ад пачатку пратэстаў польскія гуманітарныя візы атрымалі амаль 50 тысяч чалавек. І яшчэ амаль 70 тысяч віз атрымалі айцішнікі і члены іх сем'яў па праграме Поланд Бізнес Харбар. Гэта ўсё таксама патэнцыйныя. 

Дакладней адсачыць, колькі беларусаў пераехала ў Польшчу, можна па колькасці выдадзеных відаў на жыхарства. У мінулым годзе карты побыту папрасілі амаль 40 тысяч беларусаў. І амаль 55 тысяч іх ужо маюць. То бок, за адзін год жыць у Польшчы вырашыла больш беларусаў, чым палякаў проста пагасцявала ў Беларусі.

Расія знішчыла гіпергукавым «Кінжалам» натаўскі цэнтр 

Бахмуцкі напрамак застаецца самым складаным у вайне. Украіна заяўляе, што рыхтуе наступ у адказ. На гэтым фоне ў расійскай прэсе з'яўляецца паведамленне аб сакрэтнай перамозе Расіі, аб якой стала вядома толькі праз месяц і з замежных крыніц. 

«Сталі вядомыя вынікі і падрабязнасці ракетнага ўдару, праведзенага расейскімі ВКС у пачатку сакавіка. Як паведамляе грэчаскі партал палітычнай і ваеннай інфармацыі Pronews са спасылкай на свае амерыканскія крыніцы, на Заходняй Украіне гіпергукавым "Кінжалам" быў уражаны сумесны ўкраінска-натоўскі цэнтр камандавання і сувязі, размешчаны непадалёк ад Львова». 

Гэтую інфармацыю падхапіў і тэлеграм-канал АТН — Агенцтва тэлевізійных навін канала «Беларусь-1». 

Але калі пачытаць грэцкі рэсурс «Пра Ньюс», то становіцца ясна, што спасылак на амерыканскія крыніцы тамака няма. Як і на любыя іншыя.

«Рускія кажуць, што да цяперашняга моманту дасталі 40 чалавек з-пад абломкаў падземнага штаба, але большасць з іх так і не будзе знойдзена, паколькі яны былі пахаваны пад абломкамі». 

Бункер нібыта знаходзіўся на глыбіні 120 метраў, а ў ім - 300 чалавек, усё - важныя замежныя афіцэры і супрацоўнікі прыватных кампаній. Пасля ўдару «Кінжалам» ніхто не выжыў.

Тэксты з такім жа зместам публікавалі многія грэчаскія інфармацыйныя рэсурсы прыкладна ў адзін час — 12-13 сакавіка. Расея сапраўды бамбіла Украіну ракетамі «Кінжал», але 8-9 сакавіка і тады афіцыйная Масква нічога не паведамляла аб знішчэнні НАТАўскага каманднага цэнтра. 

Шукаючы першакрыніцу гэтай навіны, мы натыкнуліся на некаторае дзівацтва. На грэцкі Пра Ньюз спасылаецца і амерыканскае выданне THE INTEL DROP, дзе выйшаў артыкул пад загалоўкам «Жудасная разня: Расія нарэшце прызналася ў знішчэнні глыбокага падземнага каманднага бункера НАТА ў Кіеве».

За пяць дзён да гэтага THE INTEL DROP двойчы ўжо паведамляў аб удары па ценявым штабе НАТА. Адзін артыкул выйшаў з загалоўкам «Катастрофа: расейскія гіпергукавыя ракеты знішчылі сакрэтнае камандаванне ЗША/НАТА ў Кіеве, дзясяткі вышэйшых афіцэраў ЗША выпарыліся». Яе аўтар Аляксандр Сітнікаў - расійскі журналіст.

Другі артыкул у гэты ж дзень выйшаў ад імя нейкага казацкага палкоўніка Юрыя Каміненкі роўна з тым жа інсайдам пра загінулых у бункеры на глыбіні 80 метраў ад расейскіх «Кінжалаў». 

У артыкуле стаіць спасылка на аўстралійскі рэсурс Cairns news, які апублікаваў гэтую інфармацыю яшчэ 1 сакавіка, гэта значыць за тыдзень да таго, як расейскія кінжалы нібыта знішчылі натаўскі бункер.

Атрымліваецца, што першапачаткова гэтую інфармацыю запусцілі самі расейцы. А па-другое, інфармацыя была запушчана ў СМІ яшчэ да бамбёжкі. Хаця ўсе наступныя публікацыі і перадрукі сцвярджаюць, што натаўскі бункер накрылі менавіта 9 сакавіка.

Да 9 сакавіка Расея бамбіла Украіну «Кінжаламі» толькі ў студзені, і ўдары наносіліся па Кіеве і Запарожжы. Але не па Львоўшчыне, дзе нібы і быў бункер.

Не выклікае даверу да рэсурсу THE INTEL DROP і склад яго рады дырэктараў: там сабраліся былыя супрацоўнікі сайта Veterans Today, які вядомы схільнасцю да тэорый змовы і супрацоўніцтва з Крамлём, былыя чыноўнікі сірыйскага дыктатара Башара Асада, былы супрацоўнік Мінабароны Расіі і нейкі дзейны супрацоўнік , як яго прадстаўляюць на сайце.