Антыфэйк / фактчэк

01 ліпеня 2022

Фэйкі тыдня: Польшча дэпартуе ўсіх украінцаў прызыўнога ўзросту назад ва Украіну

Верагодна, неўзабаве рэдактары «Mash» усвядомілі, што крыху перабралі з хлуснёй і выдалілі пост

Аўтары:
Рэдактары:
Тэлеграм-канал «Mash» апублікаваў дакумент, з якога вынікае, што з Польшчы пачнуць масава дэпартаваць усіх мужчын украінцаў прызыўнога ўзросту. Верагодна, неўзабаве рэдактары «Mash» усвядомілі, што крыху перабралі з хлуснёй і выдалілі пост, але Вольгу Бялову з тэлеканалу «Звязда» ужо было не спыніць.

Спачатку яна рэтранслявала гэты фэйк у праграме «Добры дзень, таварышы!», якую вядзе разам з Міхаілам Шахназаравым:

«Недахоп жадаючых ваяваць Кіеў вырашыў папоўніць вельмі своеасабліва – за кошт эмігрантаў і інвалідаў. Яшчэ на мінулым тыдні Кіеў звярнуўся да Польшчы з патрабаваннем дэпартаваць з краіны назад ва Украіну ўсіх мужчын прызыўнога ўзросту, які, дарэчы, плануюць знізіць з 18 да 16 гадоў».

Далей Бялова паўтарыла фэйк ужо ў сваёй аўтарскай перадачы «Галоўнае з Вольгай Бяловай»:

«На гэтым тыдні было прынятае рашэнне, што ў Польшчы ўкраінскіх мужчын будуць адлоўліваць, на поўным сур'ёзе будуць адлоўліваць і адпраўляць назад на Украіну. Чаму? Таму што ваяваць зараз там няма каму».

Тоўсты пункт у пытанні паставілі ў Міністэрстве замежных спраў Польшчы. У сваім Twitter ведамства афіцыйна заявіла, што дакументы зʼяўляюцца сфальсіфікаванымі і ніякай дэпартацыі ўкраінцам не пагражае.

«Паведамленні ў сацыяльных сетках аб тым, што ўкраінцы ва ўзросце 18-60 гадоў павінны быць дэпартаваны з Польшчы, зʼяўляюцца дэзынфармацыяй.

Фатаграфіі, прызначаныя для пацверджання гэтых тэзісаў, былі сфальсіфікаваныя, а прадстаўленыя дакументы не адпавядаюць рэчаіснасці», – гаворыцца ў заяве Міністэрства замежных спраў Польшчы.

У Латвіі штафуюць за прагляды беларускага і расійскага ТБ

Супрацоўніца «Белтэлерадыёкампаніі» Анастасія Бенедзясюк расказала, што ў Латвіі штрафы за прагляды расійскага і беларускага тэлебачання нібыта могуць дасягаць 14 тысяч еўра.

«Усе мы на мінулым тыдні, думаю, вы таксама чыталі, у Прыбалтыцы, Латвіі, штрафы за прагляды беларускага і расейскага тэлебачання з 700 еўра да 14 тысяч павялічылі. Што тут яшчэ казаць? Мне падаецца, што гэта вынік пасьпяховай працы беларускага тэлебачаньня. Так так так. Вельмі высока аплатны жыхарамі іншых дзяржаў». 

Аб гэтым жа паведаміў расійскі Рэн ТБ. 

«Паведамляецца, што яшчэ нядаўна штраф за прагляд "забароненых" ТБ-каналаў Расіі і Беларусі складаў да 700 еўра. Пры гэтым была агаворка. Штраф прызначаўся за нібыта "сьвядомы" прагляд расейскіх і беларускіх тэлеканалаў. Іх жа "несвядомы" прагляд караўся папярэджаннем. 

На гэты момант штрафы за прагляд тэлебачання Расіі і Беларусі павялічыліся ў Латвіі да 14 тысяч еўра. Пры гэтым штраф распаўсюджваецца як на фізічныя, так і на юрыдычныя асобы».

На гэтую качку трапіўся нават ютуб-канал «Рэдакцыя». 

А вось калі пашукаць гэтую ж інфармацыю ў латвійскіх медыях, то яна гучыць ужо крыху інакш. Вось што наконт гэтага пісалі латвійскія СМІ яшчэ ў сакавіку:

«Дзеючае палажэнне прадугледжвае штрафы за распаўсюджванне несанкцыянаваных прылад, такіх як нелегальныя спадарожнікавыя талеркі, для прыёму тэлевізійных каналаў. Але зараз адказнасць ускладзена і на тэлегледачоў. Пры выкарыстанні нелегальных прылад, якія дазваляюць таксама глядзець забароненыя ў Латвіі расейскія тэлеканалы, прадугледжана папярэджанне ці штраф да 700 еўра».

Гэта значыць, штрафуюць за нелегальныя прылады для прагляду, а не за кантэнт.

За больш падрабязным тлумачэннем мы звярнуліся ў латвійскі сойм. Там нам пацвердзілі, што шэраг праграм, зарэгістраваных у Расіі, сапраўды, пасля пачатку вайны ва Ўкраіне, патрапіў пад забарону ў прыбалтыйскай краіне. Вось гэты спіс.

Але штрафуюць людзей не за прагляд гэтых праграм, а за продаж і выкарыстанне нелегальнага ў Латвіі абсталявання. Тое, што пры дапамозе гэтага абсталявання можна, між іншым, глядзець і забароненыя каналы, на штрафы не ўплывае. Іншымі словамі, нельга купіць пірацкую талерку і лавіць, напрыклад, платны кантэнт на халяву. Менавіта за гэта належыць штраф для фізічных асоб - да 700 еўра, для юрыдычных - да 14 тысяч.

СААЗ аб'явіла выбліск малпавай воспы пандэміяй

Сусветная арганізацыя аховы здароўя аб'явіла ўспышку воспы малпаў пандэміяй. Пра гэта напісаў тэлеграм-канал «Навіны Масквы», у якога больш за мільён падпісчыкаў, а сама навіна набрала больш за 450 тысяч праглядаў. Вось як на яе адрэагавалі каментатары:

«Час своечасова мы ад усяго свету закрыліся»

«Спец аперацыя заканчваецца ковід і воспы вяртаюцца»

«Гэта толькі ў Амерыцы…» 

«эканоміка да спаткання»

«Усё, прыехалі!!! 

«Ну сумна ім там жывецца» 

Але калі б каментатары былі крыху больш уважлівымі і перайшлі б па спасылцы, якую тэлеграм-канал «Навіны Масквы» паказаў як першакрыніцу, то змаглі б разабрацца, што воспу малпаў СААЗ пандэміяй не аб'яўляла, а сама навіна - фэйк.

Спасылка вядзе на сайт нейкай сусветнай сеткі аховы здароўя. Не арганізацыі аховы здароўя, а сеткі! Сама пра сябе гэтая сетка піша, што гэтае неафіцыйнае супрацоўніцтва навуковых і грамадзянскіх груп, накіраваных на ўмацаванне здароўя і прадухіленне шкоды.

Дык вось, менавіта гэтая сусветная сетка аховы здароўя, якая не мае ніякіх афіцыйных паўнамоцтваў, вырашыла аб'явіць воспу пандэміяй і звярнулася на сваім сайце да Сусветнай арганізацыі аховы здароўя, каб тая, маўляў, да яе прыслухалася. На сайце СААЗ жа ніякай інфармацыі пра тое, што воспа малпаў - гэта ўжо пандэмія, не.

Удзельнікі шоу Салаўёва цытуюць неіснуючага амерыканскага генерала

Амерыканскі генерал заклікаў прыпыніць сяброўства Літвы ў НАТА. Пра гэта распавёў у праграме «Вечар з Уладзімірам Салаўёвым», якая выходзіць на тэлеканале «Расія 1», палітолаг Сяргей Кургінян. 

«Тут вось ёсць такі трохзоркавы генерал Роберт Джэферсан, у Пентагоне, які сказаў пра тое, што нам трэба будзе, відаць, статус такога часовага прыпынення сяброўства распрацаваць. Зразумела, пра каго гавару? Гаворка ідзе пра Літву. Таму што калі Літва зараз націсне, гэта можа прывесці да 3 сусветнай вайны, а мы, як паказала аперацыя на Украіне і дзеянні расейскіх войскаў, у поўнай меры не гатовыя».

Мы сталі шукаць, што ж гэта за такі трохзоркавы генерал з Вашынгтона Роберт Джэферсан, і выявілі, што яго проста не існуе. Гэтую персону прыдумала сатырычнае выданне Панарама, усе тэксты на сайце якога ўяўляюць сабой гратэскныя пародыі і не з'яўляюцца рэальнымі навінамі.

«Брыгадны генерал арміі ЗША Роберт Джэферсан у эфіры тэлеканала BBC прапанаваў часова абмежаваць правы Літвы ў рамках НАТА. У адваротным выпадку пазіцыя Вільні па транзіце грузаў у Калінінградскую вобласць можа прывесці да поўнамаштабнага канфлікту паміж Паўночнаатлантычным Альянсам і Расіяй. 

Джэферсан заявіў, быццам Літва "правакуе Маскву" і ставіць яе ў такую сітуацыю, у якой "нават звычайная, неагрэсіўная краіна задумалася б аб сілавым вырашэнні пытання"». 

Да таго ж сатырычную навіну аб прыпыненні членства НАТА і заяву аб гэтым фэйкавага генерала Роберта Джэферсана, Панарама суправаджала здымкам цалкам сабе сапраўднага, праўда, генерала ў адстаўцы: гэта 37-ы камендант корпуса марской пяхоты ЗША Роберт Нелер.

Кітай адмовіўся пастаўляць амерыканцам матэрыял для вытворчасці боепрыпасаў

Выдуманым генералам у «Вечары з Уладзімірам Салаўёвым» не абышлося. Там жа распавялі, прычым спаслаўшыся на абмеркаванні ў Кангрэсе ЗША, што Кітай адмовіўся пастаўляць амерыканцам сурму - гэта матэрыял для вытворчасці боепрыпасаў.

«- У Кангрэсе ЗША адбыліся слуханні ў камітэце па справах Узброеных сіл. Згодна з гэтым слуханням стратэгічныя запасы, неабходныя для ваенна-прамысловага комплексу ЗША, сякуць. Яшчэ нядаўна запасы былі на некалькі мільярдаў долараў, зараз крыху больш за 800 мільёнаў. Бракуе важных для ВПК матэрыялаў. У першую чаргу - сурмы. Без якой немагчыма вытворчасць ні патронаў, ні боепрыпасаў… 

- Якія хто пастаўляе? 

- Зараз я ўсё скажу. На сусветным рынку больш за ўсё здабывае сурмы Кітай. Але кітайцы адмовіліся амерыканцам пастаўляць, у іх зразумела - розум працуе». 

Правяраем, што ж насамрэч абмяркоўвалі ў Кангрэсе. Як аказалася, размова там ішла не аб тым, што Кітай перастаў пастаўляць сурму ЗША, а аб тым, што штаты моцна залежаць ад Кітая і Расіі ў плане боепрыпасаў, і Кангрэс хоча гэта выправіць. Вось што паведамляў журналіст, які піша пра тое, што адбываецца ў Кангрэсе:

«Камітэт Палаты прадстаўнікоў па справах узброеных сіл распачаў першую спробу вырашыць праблему кантролю Кітая над ланцужком паставак сурмы ў законапраекце, апублікаваным у сераду. У справаздачы, якая суправаджае законапраект, патрабуецца, каб кіраўнік запасаў нацыянальнай абароны праінфармаваў камітэт аб стане сурмы да кастрычніка, прадаставіўшы "пяцігадовы прагноз гэтых карысных выкапняў, а таксама бягучыя і будучыя ўразлівасці ланцужкі паставак". 

Законапраект таксама запатрабуе ад Міністэрства абароны ўвесці палітыку ўтылізацыі адпрацаваных батарэй для вяртання “каштоўных металаў, рэдказямельных мінералаў і элементаў стратэгічнага значэння (такіх як кобальт і літый) у ланцужок паставак або стратэгічныя рэзервы Злучаных Штатаў».