Антыфэйк / фактчэк

12 лістапада 2021

Фэйкі тыдня: у Беларусь не могуць прабіцца натоўпы турыстаў з ЗША, «сенсацыйны» рэферэндум ад Лукашэнкі, і чаму насамрэч Пуцін не прыляцеў у Менск падпісваць інтэграцыйныя праграмы?

У эфіры праграмы Клуб рэдактараў праўладны палітолаг Аляксей Дзермант зноў заявіў, што ў Беларусь раней прыязджала нямала амерыканскіх турыстаў

Аўтары:
Рэдактары:
У эфіры праграмы Клуб рэдактараў праўладны палітолаг Аляксей Дзермант зноў заявіў, што ў Беларусь раней прыязджала нямала амерыканскіх турыстаў.

Гэта было сказана ў кантэксце таго, што ЗША запатрабавалі закрыць беларускае генконсульства ў Нью-Ёрку. Раней мы ўжо тэлефанавалі Дзерманту, каб даведацца, адкуль у яго такая інфармацыя. Адказаў ён нам не даў. Але ў гэты раз, акрамя ілжывых фактаў пра паток амерыканскіх турыстаў у Беларусь, Дзермант яшчэ і абгаварыў нашых журналістаў, заявіўшы, што яны не прадставіліся, калі тэлефанавалі яму, а таксама, што мы не хочам ведаць праўду, а проста жадаем дыскрэдытаваць яго.

«Нядаўна для «СБ. Беларусь сёння» даваў каментар наконт закрыцця нашага генконсульства ў Амерыцы і казаў, што, сапраўды, дастаткова шмат амерыканцаў карысталіся паслугамі, прыязджалі ў нашую краіну. Ну, сказаў, што дастаткова шмат амерыканцаў. Значыць, тэлефануюць псеўдажурналісты з гэтага канала і кажуць, што вы тут заявілі, што шмат амерыканцаў да нас прыязджае, адкуль вы ведаеце? Кажу, ну канкрэтную лічбу я вам не назаву, звярніцеся ў МЗС, але я ведаю, 19-ы год – гэта была значная колькасць перавышала тысячу. Значыць, потым: ну вы ж сцвярджаеце, што іх так шмат, проста вал амерыканцаў. Я кажу: Вы якое СМІ, прадстаўцеся. Замінка, пі-пі-пі. Ну, вось такое. Я кажу, усё, да пабачэння! Вы не хочаце праўду, вы хочаце мяне дыскрэдытаваць» – заявіў Дзермант у эфіры «Беларусь-1».

У той тэлефоннай размове Дзермант нам не назваў ніякіх лічбаў. Нават афіцыйныя лічбы ён даведаўся, хутчэй за ўсё, ад нас – у тым самым выпуску, у якім мы выкрылі яго хлусню. І тое, нават у гэтай праграме ён зноў схлусіў, заявіўшы, што турыстаў было больш за тысячу.

«Паводле дадзеных Белстату, турыстаў з ЗША, якія наведалі Беларусь у мінулым годзе, было ўсяго толькі 146 чалавек. У «даковідным» 2019-м – 859, але гэтыя лічбы ўсё роўна не паказваюць вялікага наплыву амерыканцаў у нашу краіну» – заявіў Дзермант у эфіры гэтай перадачы.

Па-другое: калі Дзермант спытаў, з якога мы СМІ, наш журналіст без замінак адказаў, што ўяўляе праграму «Лукавыя навіны». Вось, як гэта было:

- А вы з якога СМІ?

- Я ўяўляю праграму «Лукавыя навіны».

- А, да пабачэння.

У эфіры тэлеканалу Беларусь – 1 Дзермант працягнуў стаяць на сваім, маўляў, трафік амерыканскіх турыстаў у нашу краіну быў «сур'ёзным».

«У нас сурʼёзны трафік з Заходняй Еўропы быў у «даковідныя» часы і з тымі ж ЗША. Пытанне ж у тым, што яны цяжкасці для саміх амерыканцаў стварылі. Гэта не важна. Для іх – стварыць фэйк. Гэта не журналістыка, гэта дно» – працягнуў Дзермант у эфіры «Беларусь-1».

На самой справе амерыканцы ў Беларусі – гэта менш, чым 0,5% ад агульнай колькасці турыстаў, якія арганізавана прыязджалі ў Беларусь у 2019-м годзе. Прычым, узаемнае скарачэнне дыпламатычных прадстаўніцтваў пачаў афіцыйны Менск. Колькасць супрацоўнікаў амбасады ЗША ў Беларусі беларускі МЗС двойчы скарачаў у 2021-м годзе. Цяпер там засталося працаваць 5 чалавек. З-за гэтага ў Менску зараз можна атрымаць толькі абмежаваную колькасць відаў амерыканскіх віз. За астатнімі трэба звяртацца ў амбасады ў іншых краінах. Дарэчы, у 2019-м годзе ў ЗША, паводле звестак Белстату, зʼездзіла 859 турыстаў з Беларусі.

Колькі цяжкасцяў Менск стварыў гэтым для сваіх грамадзян, Дзерманта не цікавіць. Ён перажывае толькі за неіснуючыя натоўпы амерыканскіх турыстаў, якія нібыта раней ездзілі ў Беларусь.

«Сэнсацыйны» рэферэндум ад Лукашэнкі

У эфіры тэлеканалу СТВ кандыдат філасофскіх навук Мікалай Шчокін распавёў пра тое, як канстытуцыйны рэферэндум у Беларусі зломіць светапогляд на Захадзе. Бо там, аказваецца, рэферэндумы даўно не праводзяцца.

«За апошнія 20 гадоў ва Усходняй Еўропе і наогул на Захадзе не было рэферэндумаў. Будзе прэцэдэнт. Рэферэндум па Канстытуцыі ў Рэспубліцы Беларусь па вялікім рахунку зломіць усе светапогляд на Захадзе. Гэта будзе наймацнейшы ўдар па так званай дэмакратыі. Вось гэта самае важнае. Будзе пастаўлена кропка» – заявіў Шчокін у эфіры СТВ.

Мікалай Шчокін – загадчык аддзелу сацыялогіі дзяржаўнай навуковай установы «Інстытут сацыялогіі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі». Цяжка ўявіць сабе, што ён не ведае аб рэферэндуме 2016-га года, калі Вялікая Брытанія прагаласавала за выхад з ЕЗ або аб скандальным рэферэндуме аб незалежнасці Каталоніі ад Іспаніі ў 2017-м годзе. Дарэчы, на Захадзе, часта праводзяць і шмат «дробных» рэферэндумаў па менш сурʼёзных пытаннях.

Напрыклад, у Італіі ў верасні 2020-га года прайшоў рэферэндум аб памяншэнні памеру парламента, а ў Швейцарыі ў 2020-м годзе адбыліся цэлых 9 рэферэндумаў.

У адным 2016-м годзе 26 краін правялі агульнанацыянальныя рэферэндумы. У 2015-м годзе – 18 краін. Так што Беларусь сваім рэферэндумам адзін раз за 18 гадоў нікога на Захадзе не здзівіць. Апошні праводзіўся ў 2004-м годзе, і тады Аляксандр Лукашэнка атрымаў права бясконцую колькасць разоў абірацца на пасаду прэзідэнта.

СМІ саюзнай дзяржавы ніхто ў вочы не бачыў

Блогер, які вядзе ТГ-канал «Людажэр», і па сумяшчальніцтве аўтар «СБ. Беларусь сёння» Юрый Церах, заявіў, што СМІ саюзнай дзяржавы ніхто ў вочы не бачыў.

«Да прыкладу, на выданні газет «Саюзная веча» і «Саюз. Беларусь – Расея» сумарна выходзіць больш чатырох з паловай мільёнаў еўра. Скажыце, вы калі-небудзь чыталі гэтыя выданні? Наогул хто-небудзь з тых, хто чытае гэты тэкст бачыў іх у жывую? Ну, акрамя ўставак, зноў жа ў «Камсамолцы»? Дзесьці яны, вядома, ёсць, але ККД у гісторыі з такім фінансаваннем ледзь не адмоўны» – напісаў Юрый Церах у сваім ТГ-канале.

Сапраўды, у каталогу «Белпошты» няма такіх газет як «Саюзнае веча» і «Саюз. Беларусь-Расея». Але мы іх знайшлі на сайце sb.by. Гэта нават не газеты, а некалькі палос у выглядзе ўкладак у іншыя газеты. Газета «Саюз. Беларусь-Расея» на тэрыторыі Расеі выходзіць у выглядзе ўкладкі ў «Расейскую газету», а ў Беларусі – у газету «Беларусь сёння. Пра гэта нават напісана на сайце самой «Расейскай газеты».

«Саюзнае веча» – гэта сумеснае тварэнне расейскай «Камсамольскай праўды» і беларускай «Народнай газеты». Рыхтуюць публікацыі для Саюзнай прэсы ў тым ліку журналісты холдынгу «СБ. Беларусь сёння». Значыць, вынікаючы логіцы Цераха, да дзяльбе фінансавання на падрыхтоўку гэтых непапулярных саюзных газет датычны і гэты дзяржаўны холдынг. І пытанне » куды тады сыходзіць 4.000.000 еўра з саюзнага бюджэту?«Юрый Церах можа адрасаваць прама туды – сваім калегам.

Пуцін не сустрэўся з Лукашэнкам асабіста з-за пандэміі

Масква і Менск зацвердзілі 28 праграм Саюзнай Дзяржавы. Пуцін і Лукашэнка сустрэліся ў рэжыме відэаканферэнцыі. Кіраўнік АНТ Марат Маркаў і праўладны аналітык Аляксей Аўдонін патлумачылі такі фармат складанай сітуацыяй з каронавірусам у Расеі.

«Калі немагчыма прычапіцца да зместу, чапляюцца да формы. Гэта звычайна» – заявіў Марат Маркаў.

«Так, напэўна было б не зусім правільна з боку расейскіх нашых калегаў праводзіць такое мерапрыемства, калі ў іх дастаткова сурʼёзная сітуацыя з пандэміяй каронавіруса і абвешчаны локдаўн да 7 лістапада. І тут Прэзідэнт Расейскай Федэрацыі наўпрост сустракаўся б з вялікім колам людзей і натуральна гэта было б схілена жорсткай крытыцы» – працягнуў яго думка Аляксей Аўдонін.

Некаторыя незалежныя аналітыкі тлумачылі рэжым відэаканферэнцыі нацягнутымі адносінамі Менску і Масквы. Але гэта ўсяго толькі меркаванні, якія асабіста мы не можам ні пацвердзіць, ні абвергнуць. Затое можам сказаць, што такі аргумент як пандэмія каронавіруса ў Расеі, агучаны Маркавым і Аўдоніным, выглядае вельмі нацягнутым.

Па-першае: спачатку СМІ са спасылкай на прэс-сакратара Пуціна паведамлялі, што сустрэча па ўзгадненні 28 інтэграцыйных праграм павінна была адбыцца не ў Расеі, а ў Беларусі.

Па-другое: 4 лістапада, у дзень відэаканферэнцыі па сцвярджэнні саюзных праграм, Пуцін быў у Севастопалі, дзе ўсклаў кветкі да мемарыяльнага комплексу. І зрабіць гэта яму не перашкодзіў ні якой каронавірус. Дарэчы, нават у асяроддзі дзясятка іншых людзей, Пуцін быў без маскі.