Антыфэйк / фактчэк

26 лістапада 2021

Фэйкі тыдня: “бязвіз" для мігрантаў з Блізкага Усходу ад Марыі Пятрашкі, вызначэнне "дзяржаўнага тэрарызму" ад Вадзіма Гігіна і справядлівыя кошты на кебаб ад Караніка

Тэма мігрантаў, якія едуць у Еўразвяз праз Беларусь, стала галоўнай тэмай навінаў на дзяржаўным тэлебачанні.

Аўтары:
Рэдактары:
Тэма мігрантаў, якія едуць у Еўразвяз праз Беларусь, стала галоўнай тэмай навінаў на дзяржаўным тэлебачанні. Пра іхнае жыццё распавядаюць усе беларускія СМІ, і гэта ўжо нагадвае нейкае рэаліці-шоў: мігранты прачнуліся, мігранты паелі, мігранты пайшлі адпачываць, мігрантам прадалі кебабы па завышаных коштах. Дарэчы, на дапамогу ў апошнім пытанні да іншаземцаў, якія хацелі трапіць праз Беларусь у краіны Еўрапейскага Звязу, прыйшоў Уладзімір Каранік і паабяцаў разабрацца.

"З учорашняй шаурмой сітуацыя, мы яшчэ далей яе разбіраем і ўдакладняем, што ж адбылося. Гэта вельмі падобна на спланаваную правакацыю" – заявіў Каранік у інтэрв'ю праграме АТН "Галоўнае пытанне".

Карэспандэнт ВВС спытаў у Аляксандра Лукашэнкі, ці гэта нармальна, што беларускія памежнікі далі мігрантам магчымасць штурмаваць польскую мяжу? На што Лукашэнка параіў яму не выхопліваць эпізод з кантэксту, і распавёў сваю версію таго, што адбываецца. Маўляў, польскія памежнікі самыя запрасілі мігрантаў у пункт пропуску.

"Яны мірным чынам прасілі палякаў прапусціць у Нямеччыну. Падышоў польскі афіцэр, дзякуй богу мы гэта здымалі, там нават голас чуваць, што вось такім чынам трэба зрабіць, у пункце пропуску падаць заяву, мы яе разгледзім і гэтак далей. Гэта значыць, ён іх фактычна накіраваў у гэты пункт пропуску. І яны ўсе зняліся і туды пайшлі. Далей што было. Наступны эпізод. Ня камяні былі. Яны сталі на калені перад гэтымі польскімі афіцэрамі, разумеючы, што іх ужо прапусцяць, напэўна, або заяву возьмуць. Яны сталі на калені перад імі, чым нязручнасці стварылі, і пачалі прасіць, каб іх прапусцілі. Іх не прапусцілі. І вось там пачалася гэтая бойка. Палякі ўключылі вадамёты" – заявіў Лукашэнка ў інтэрв'ю ВВС.

17 лістапада, на наступны дзень пасля чарговых сутыкненняў на мяжы, падобную гісторыю распавядаў і праўладны палітолаг, кіраўнік таварыства "Веды" Вадзім Гігін. І таксама заяўляў пра існаванне нейкага відэа.

"Учора мы бачылі, літаральна свежую, масавую экзекуцыю ў дачыненні да ўцякачоў. Гэта быў акт дзяржаўнага тэрору. Паколькі ёсць відэа пацверджанне: польскія памежнікі праз плот пераконвалі ўцякачоў прыйсці на пункт пераходу. Яны сабралі іх свядома там. Папярэдне былі падагнаныя вадамёты. І людзей з ужываннем спецсродкаў і гэтых вадамётаў дэманстратыўна падвергнулі вось гэтай экзекуцыі " – заявіў Гігін у рамках так званага "грамадскага расследавання злачынстваў супраць уцякачоў на мяжы".

Прыкладна тое ж самае Вадзім Гігін паўтарыў карэспандэнту РБК:

"Гэта была рэакцыя польскіх уладаў на званок Мэркель Пуціну, а потым Лукашэнку. Вельмі добра відаць на кадрах, як адбывалася, на англійскай мове падышлі проста да загароды польскія вайскоўцы і заклікалі людзей прыйсці на пункт пропуску. Гэта відаць, як яны казалі на англійскай мове: “Прыходзьце туды і пакажыце дакументы”. Загадзя прывезлі туды вадамёты, і абдалі людзей з вадамётаў, і справакавалі фактычна людзей".

Тэлеграм-канал "Жоўтыя слівы" пад гэтым інтэрв'ю нават размясціў спасылку на відэа, пра якое кажа Гігін. Яно было выкладзена раніцай 17 лістапада ў гэтым жа тэлеграм-канале.

Але звярніце ўвагу, што відэа знята не беларускім бокам, як сцвярджаў Лукашэнка. Запіс вядзецца з боку польскіх памежнікаў. І мы знайшлі першакрыніцу гэтага відэа ў Twitter польскай памежнай службы.

А цяпер звярніце ўвагу на дату, калі відэа было апублікавана. 12 кастрычніка 2021 года. Гэта значыць, падступны размова з мігрантамі, у якім Гігін абвінавацяць польскіх вайскоўцаў, і які нібыта быў справакаваны тэлефонным званком Ангелы Мэркель Лукашэнка, адбыўся больш чым за месяц да сутыкненняў на мяжы і самага тэлефоннага званка.

Іншых відэа, дзе б палякі накіроўвалі мігрантаў на КПП, мы не знайшлі. Гэта азначае, што заявы Лукашэнкі і Гігіна аб тым, што ў іх ёсць бясспрэчныя відэадоказы таго, што палякі напярэдадні сутыкненняў наўмысна накіравалі мігрантаў на памежны пераход, каб падагнаць вадамёты і абкаціць іх вадой – гэта фэйк.

Мігрантаў палівалі з вадамётаў пры мінусовай тэмпературы

Пасля інцыдэнту на мяжы беларускія і расейскія журналісты сталі распаўсюджваць інфармацыю, што мігрантаў палівалі з вадамётаў у мінусавую тэмпературу.

Тэлеграм-канал “Жоўтыя слівы” заявіў, што тэмпература паветра на мяжы з Польшчай апусцілася да -1 градуса.

А вось, у чым пераконвалі сваіх гледачоў тэлеканалы “Беларусь-1” і “Расея-1”:

“Толькі ўдумайцеся, супраць бяззбройных людзей польскія карнікі ўжылі газ і вадамёты. А на вуліцы мінус. І гэта прытым, што па ўсіх міжнародных правілах нельга ўжываць вадамёты, калі тэмпература паветра ніжэй за 7 градусаў” – заявіў карэспандэнт АТН Андрэй Сыч у праграме “Панарама”.

“Гэта жэст адчаю ў адказ на ўжыванне слёзацёчнага газу і вадамётаў у мінусавую тэмпературу” – так ацаніла дзеянні мігрантаў Марыя Пятрашка ў сваёй аўтарскай рубрыцы на тэлеканале “Беларусь-1”.

“Памежнікі сцягваюць вадамёты. Пагражаюць накіраваць вадамёты ў натоўп. На вуліцы мінусавая тэмпература” – заявіла Вольга Скабеева ў эфіры праграмы “60 хвілін”.

Беларускі саюз журналістаў у сваім тэлеграм-канале заявіў, што выкарыстанне вадамётаў пры такой тэмпературы паветру – гэта замах на забойства.

Мы не апраўдваем дзеянні польскіх сілавікоў, а толькі ўдакладняем факты. Пра іх, зрэшты, заяўлялі беларуская пракуратура і сіноптыкі: так, цяпло не было, але і мінусавай тэмпературы – таксама. Паводле звестак сіноптыкаў з метэастанцыі ў аэрапорце Горадні, у той дзень з 6 раніцы да 19 гадзін тэмпература паветра вагалася ад 2 да 4 градусаў цяпла. Гэтую ж тэмпературу пацвердзіў і генеральны пракурор Беларусі Андрэй Швед:

“Толькі 15-16 лістапада зафіксаваныя і задакументаваныя шматлікія факты незаконнай дэпартацыі ўцекачоў з тэрыторыі Польшчы, Ужыванне ў дачыненні да іх вадамётаў, якія змяшчаюць хімічныя прымешкі пры тэмпературы навакольнага асяроддзя не больш за 4 градусаў”.

Мігранты прыязджаюць у Беларусь па «бязвізе»

Супрацоўніца тэлеканалу “Беларусь-1” Марыя Пятрашка патэлефанавала журналістцы тэлеканалу “SkyNews” і пераконвала яе, што ўсе мігранты прыязджаюць у Беларусь па так званым «бязвізе».

З медыя вядома, што ў Еўразвяз праз беларускую мяжу масава спрабуюць нелегальна трапіць, напрыклад, грамадзяне Іраку, Ірану, Сірыі, Афганістану і Пакістану. Бязвізавы парадак уезду ў Беларусь на 30 дзён устаноўлены для грамадзян 76 дзяржаў. З гэтых краін 30-дзённы «бязвіз» для ўезду ў Беларусь ёсць толькі ў Ірана і Пакістана. І для іх прапісана заўвага, што бязвізавы парадак уезду магчымы толькі пры наяўнасці ў пашпарце сапраўднай шматразовай шэнгенскай візы або візы дзяржавы Еўразвязу. 

Але, калі б у замежніка ў пашпарце была такая віза, то ў яго б не было неабходнасці спрабаваць перайсці нелегальна мяжу з Еўразвязам. З чаго можна зрабіць вывад, што ў тых, хто прыбыў ў Беларусь, такой візы няма. Грамадзяне Афганістану, Сірыі і Іраку ў «бязвізавы» спіс не ўваходзяць, а значыць віза ім патрэбна, і яны яе атрымліваюць спецыяльна.