Антыфэйк / фактчэк

23 верасня 2022

Фэйкі тыдня: Беларускія дзяржСМІ пішуць, што ўлады Швейцарыі прымушаюць сваіх грамадзян пісаць даносы адна на адну

Тэму падхапіў і Рыгор Азаронак

У дзяржаўных СМІ актыўна тыражуюць навіну аб тым, што ўлады Швейцарыі нібыта заклікалі сваіх грамадзян даносіць на суседзяў, якія занадта моцна ацяпляюць свае дамы. Пра гэта напісалі тэлеграм-каналы Белтэлерадыёкампаніі і тэлекампаніі «Мір», а таксама расказаў палітычны аналітык Аляксандр Шпакоўскі.

«Мы яшчэ паглядзім, як будзе ў Швейцарыі, дзе будзе забаронена паднімаць ацяпленне, гэта іх афіцыйны закон выйшаў, а на ўсіх, хто гэта робіць, трэба пісаць куды трэба», – заявіў Шпакоўскі.

Тэму падхапіў і Рыгор Азаронак:

«Вось зараз, калі будзе зіма, мы паглядзім, як Швейцарыю будзе ліхаманіць і паглядзім, што яшчэ лепш – Швейцарыя ці Беларусь. Тамака жа вы бачылі, да 19 градусаў можна паднімаць, а калі не – напішыце куды варта данос. Вось Еўропа».

Не застаўся ўбаку і кіраўнік тэлеканалу ОНТ Марат Маркаў:

«Мне вельмі падабаецца, што ў некаторых краінах афіцыйна даносы на тых, хто не эканоміць, даносы на сваіх суседзяў, хто не эканоміць, гэта становіцца нормай на заканадаўчым узроўні».

У інтэрнэце, сапраўды, ёсць фатаграфія аб'явы, заўважанага ў Швейцарыі. На ім на нямецкай напісана: «У вашага суседа цяплей за 19 градусаў? Калі ласка, паінфармуйце нас». Таксама ёсць нумар тэлефона, па якім трэба званіць. Мы патэлефанавалі, каб праверыць. Вось, што мы пачулі:

«Калі вы тэлефануеце з-за паведамлення ў сацыяльных сетках наконт тэмпературы ў кватэры вашага суседа – гэта фэйк. Канфедэрацыя да гэтага не мае ніякага дачынення».

Аказалася, што тэлефонны нумар належыць Міністэрству энергетыкі Швейцарыі, але Швейцарская канфедэрацыя не мае да гэтай абʼявы ніякага дачынення.

Абярыце тэгі

Абярыце даты выкрыцця фэйкаў
Тып
Тэрыторыя
Крыніца
Асобы
Тэмы

У Бялградзе прайшоў шматтысячны мітынг у падтрымку Расіі

У сталіцы Сербіі тысячы людзей выйшлі на мітынг у падтрымку Расіі, сцвярджае тэлеканал ОНТ.

«Масавыя акцыі ў падтрымку Расіі ў Сербіі. Тысячы людзей на вуліцах Бялграда. Яны прайшлі ад Патрыярхіі Сербскай праваслаўнай царквы да храма Святога Савы. У руках іконы, крыжы, сімволіка спецаперацыі ва Украіне і партрэты расійскага прэзідэнта. Удзельнікі выступілі ў абарону традыцыйных каштоўнасцяў і падтрымалі рашэнне ўлад забараніць правядзенне нетрадыцыйных акцый. Шматтысячныя мітынгі ў Бялградзе з сярэдзіны жніўня».

Гэта ўрывак з 13-гадзінных навін АНТ 12 верасня. Размова ў ім ішла аб акцыі, якая прайшла ў Бялградзе напярэдадні, 11 верасня. Аднак, у сербскіх СМІ гэтая акцыя называлася «Хросны ход за выратаванне Сербіі» і супраць правядзення Еўрапрайду ў Бялградзе, а не ў падтрымку Расіі. 

Вось што пісала аб гэтым мясцовая прэса:

«Патрыярх Сербскай Праваслаўнай Царквы (СПЦ) Парфірый адслужыў сёння «Усенародную малітву аб святасці шлюбу і сям'і, згоды і міру ў нашым народзе» перад царквой Святога Савы ў Бялградзе, дзе сабраліся тысячы грамадзян. Малітве папярэднічаў «Хросны ход за збаўленне Сербіі», падчас якой грамадзяне, якія выступаюць супраць правядзення Еўрапрайду, прайшлі ад будынка Патрыярхата Сербскай Праваслаўнай Царквы да храма Святога Савы». 

Гэта ўжо трэцяя такая акцыя супраць EuroPride. Таму што EuroPride-гэта такая серыя мерапрыемстваў у падтрымку ЛГБТК-супольнасці, якія штогод праводзяцца ў розных гарадах. У гэтым годзе - у Бялградзе. Частка жыхароў сербскай сталіцы выступала супраць іх правядзення. 

Што да Расеі, то на мерапрыемстве ўдзельнікі сапраўды заўважылі фотаздымкі Пуціна. Гэта тлумачыцца тым, што сярод арганізатараў гэтага хрэснага ходу былі прыхільнікі Расіі і яе дзеянняў супраць Украіны. Але сама акцыя не была прысвечана падтрымцы РФ ці яе так званай спецаперацыі, як пра гэта паведаміла АНТ.

Абярыце тэгі

Абярыце даты выкрыцця фэйкаў
Тып
Тэрыторыя
Крыніца
Тэмы

Французы збілі дзвюх украінак за ўкраінскія песні

Французы збілі дзвюх украінак з-за таго, каб ім не спадабаліся песні, якія слухалі жанчыны, сцвярджаюць «Жоўтыя слівы».

«”У Францыі пабілі двух украінак, праз тое, што яны на вуліцы слухалі ўкраінскі пісні”.

Так пішуць украінскія вазы. Не ведаем, што яны "слухалі", але французы - людзі тонка арганізаванай душы. Ім украінскія песні - як пенапластам па шкле.

Вось людзі і не вытрымалі. Хоць, мяркуючы па лейкапластырах, не надта ўжо і білі». 

У рэчаіснасці аказалася, што людзі тонка арганізаванай душы - гэта рускія. Таму што збіў дзяўчын рускамоўны мужчына, а не француз. Вось што піша пра гэты выпадак французская прэса:

«Паведамляецца, што дзве ўкраінскія жанчыны былі збітыя рускамоўным мужчынам, калі яны гулялі каля ўзбярэжжа Ракбрун-Кап-Мартэн. Мужчына нібыта кінуўся на іх пасля таго, як яны ўключылі ў свой тэлефон украінскую музыку». 

А «Жоўтыя слівы» свядома сказілі інфармацыю і абвінавацілі ва ўсім французаў.

Абярыце тэгі

Абярыце даты выкрыцця фэйкаў
Тып
Тэрыторыя
Крыніца
Тэмы

Лукашэнка сапсаваў паказнікі ЕАЭС

Інтэграцыя ў ЕАЭС так паспяхова паглыбілася, што ВУП саюза толькі расце, у той час як у ЕС пачалася рэцэсія. Супрацоўніца Белтэлерадыёкампаніі Марыя Петрашка зноў заблыталася ў лічбах.

«Утварэнне ўнутраных тэхналагічных ланцужкоў, якія аб'ядноўваюць узаемадапаўняльныя вытворчасці, і свабода выбару міждзяржаўных разлікаў прывялі да павелічэння ВУП саюза на 3,5%. Колькасць працоўных месцаў узрасла на 34%. У той час як у Еўрапейскім саюзе і ЗША пачалася неабыякая рэцэсія».

На пасяджэнні Еўразійскай міжурадавай рады сапраўды былі агучаныя дадзеныя, што ВУП краін ЕАЭС за паўгода вырас на 3,6%. Толькі Беларусь тут ні пры чым. У яе ВУП мінус 4,2%.

Што датычыцца колькасці працоўных месцаў, якіх, паводле падлікаў Петрашкі, стала больш ажно на 34%, то Петрашка іх пераблытала з колькасцю беспрацоўных. Гэта іх у ЕАЭС стала на 34% менш, чым год таму. Мусіць ёй ніхто не растлумачыў, што памяншэнне беспрацоўных на траціну - гэта не тое ж самае, што павелічэнне працоўных месцаў на траціну.

А зараз аб рэцэсіі ў ЕС. Рэцэсія - гэта некрытычны спад вытворчасці ці запаволенне тэмпаў эканамічнага развіцця. І тут Марыя прамазала. Па выніках другога квартала ВУП Еўрасаюза павялічыўся на 4 працэнты ў параўнанні з тым жа перыядам год таму. Ну, то бок, ён вырас нават больш, чым у Еўразійскім эканамічным саюзе.

І толькі ВУП ЗША два апошнія кварталы быў у мінусе, таму за год гэты паказчык склаў усяго плюс 1,7%. І эканамісты сапраўды загаварылі аб прыкметах рэцэсіі.

Такім чынам, Марыя Петрашка перабольшыла дасягненні Еўразійскага эканамічнага саюза і прыменшыла - Еўрапейскага Саюза.

Абярыце тэгі

Абярыце даты выкрыцця фэйкаў
Тып
Тэрыторыя
Крыніца
Асобы
Тэмы

Шахты ў Салігорску — не праца, а санаторый

Праўладны тэлеграм-канал «Жоўтыя слівы» апублікаваў відэа нібыта ўзорнай шахты ў Салігорску. Ідэальная чысціня, яркае асвятленне, мяккія канапы і нават кветкі ў чыгунах. Відэа іранічна падпісана:

«Жах! Паглядзіце, што "рэжым Лукашэнкі" робіць са сваімі шахцёрамі!

Работнікі салёных шахт у Салігорску працуюць у "нечалавечых і рабскіх" умовах. Вегетарыянскі рэжым Беларусі прымушае шахцёраў паміраць пад зямлёй у цемры, задыхаючыся ад адсутнасці кіслароду! Рабочыя, пачынайце страйкаваць». 

Насамрэч на відэа - не шахты, а спелеалячэбніца, падземнае аддзяленне Рэспубліканскай бальніцы спелеалячэння. Яна размешчана на глыбіні 420 метраў на базе дзеючага рудніка 1-га рудаўпраўлення «Беларуськалія», і зразумела, шахцёры там не працуюць.

А вось рэальныя ўмовы працы шахцёраў. Гэта кадры з ютуб-канала Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі. Пра адсутнасць кіслароду нічога не сказана, а вось праца ў цемры тут сапраўды бачная.

Такім чынам «Жоўтыя слівы» адкрыта нахлусілі аб умовах працы шахцёраў.

Абярыце тэгі

Абярыце даты выкрыцця фэйкаў
Тып
Тэрыторыя
Крыніца
Тэмы

Польшча наклала санкцыі на ФРГ

Польшча забароніць нямецкім судам заходзіць у свой порт. Так яна патрабуе ад Нямеччыны выплаты рэпарацый, сцвярджае праўладны тэлеграм-канал "ЖС Premium".

«Польшча наклала санкцыі на ФРГ! І гэта - не жарт

Сутнасць польскага ўльтыматума ў тым, што ад Германіі такім чынам патрабуюць выплаціць Варшаве рэпарацый па выніках Другой сусветнай вайны. Не выплацяць - ім жа горш, ужо з 1 кастрычніка 2022 года забарона будзе ўведзена. І тады - бывай узаемны гандаль!

Пакуль жа Дырэкцыя польскага марскога порта "Дарлава" просіць нямецкія кампаніі забяспечыць адыход сваіх судоў да названай даты. Але ёсць шэраг агаворак: пакуль што дазволіць кінуць якар судам з нафтай, газам, вуглем і медпрэпаратамі». 

Пра гэта паведаміў і кіраўнік Белтэлерадыёкампаніі Іван Эйсмант у «Клубе рэдактараў» на «Беларусь-1».

«Што зрабілі палякі? Палякі закрылі свой порт для марскіх суднаў з Нямеччыны. Яны запатрабавалі рэпарацый ад… хацеў сказаць нацысцкай Нямеччыне. Нам таксама трэба запатрабаваць рэпарацый». 

Такая навіна сапраўды была размешчана на сайце порта Дарлава. Аднак, зрабілі гэта хакеры, якія ўзламалі сайт і размясціў тамака гэты фэйк. Гэтае тлумачэнне зараз можна прачытаць пры ўваходзе на сайт порта.

«Дырэкцыя марскога порта Дарлава паведамляе, што наш сайт быў узламаны 16.09.2022. Мы не публікавалі ніякіх звестак аб нядопуску частак пад нямецкім сцягам з 1 кастрычніка. Аб здарэнні паведамілі ў адпаведныя службы бяспекі».

Пра тое, што гэта фэйк, ужо было вядома да абеду 16 верасня і медыя, якія паведамілі яго адразу ж размясцілі абвяржэння. Але «Клуб рэдактараў» так і выйшаў увечар у эфір з фэйкам.

Абярыце тэгі

Абярыце даты выкрыцця фэйкаў
Тып
Тэрыторыя
Крыніца
Асобы
Тэмы

Іншыя Антыфэйкі / фактчэкі