Шакуцін vs санкцыі. Як з Беларусі і Расеі вытворцы сышлі, а тэхніка засталася

Згодна з мытнымі таварнымі накладнымі за 2023 год, якія БРЦ змог вывучыць дзякуючы калегам з выдання «Вёрстка», SV Maschinen GmbH увозіла з ЕЗ у Расею тэхніку амерыкана-італьянскай CNH Industrial, нямецкай Amazone, шведскай Vaderstad AB, дацкай Samson Agro і амерыканскай Deere&Company. Апошняя таксама афіцыйна сышла з Расеі пасля пачатку вайны.

У 2023 годзе ў БРЦ выйшла некалькі расследаванняў аб дзейнасці «кашалька» Лукашэнкі Аляксандра Шакуціна, які знаходзіцца пад санкцыямі ЕЗ і ЗША. Праз дзесяць месяцаў пасля першай публікацыі на адрас рэдакцыі прыйшоў ліст ад нямецкай кампаніі SV Maschinen GmbH, якая ў іх згадвалася. У лісце за подпісам кіраўніка фірмы Віталя Варатніцкага сцвярджаецца, што мы падалі некарэктную інфармацыю аб актуальным складзе акцыянераў кампаніі SV Maschinen GmbH. Яна пастаўляе ў Беларусь і Расею тэхніку заходніх вытворцаў, якія заявілі аб сыходзе з гэтых рынкаў.

У расследаванні БРЦ гаворыцца, што кампанія звязана з Шакуціным, — і гэта не аспрэчваецца. Але героі нашага расследавання даслалі ўдакладненне адносна актуальнага размеркавання доляў у SV Maschinen GmbH.

Сутнасць у наступным. Нямецкі рэестр у адкрытым доступе падае два дакументы аб уладальніках: выпіску аб заснавальніках за 2014 год і статут арганізацыі за 2020, у якім паказаны іншы склад удзельнікаў. У абодвух складах Аляксандр Шакуцін прысутнічае ў якасці бенефіцыяра. Але дырэктар SV Maschinen GmbH сцвярджае, што актуальным з'яўляецца склад заснавальнікаў у дакуменце за 2014 год, а не ў статуце за 2020. У лісце за подпісам дырэктара SV Maschinen GmbH Віталя Варатніцкага тлумачыцца, што статут, які датаваны 2020 годам, паказвае першапачатковых акцыянераў, а не актуальных. Іншымі словамі, склад акцыянераў застаецца тым жа, што і ў 2014 годзе, і ў 2020 на фоне ўвядзення санкцыяў супраць «кашалькоў» Аляксандра Лукашэнкі ён не мяняўся.

У нашым расследаванні на падставе дакументу за 2020 год мы кажам, што склад акцыянераў на фоне санкцыяў абнавіўся, і таму дадаем удакладненне ва ўсе тэксты, дзе гэта сцвярджалася, хоць гэта і не змяняе сутнасці расследавання — што кампанія была і застаецца звязаная з Аляксандрам Шакуціным.

Склад акцыянераў SV Maschinen GmbH, паводле апошніх даступных нам дакументаў, наступны: Аляксандр Шакуцін, Ігар Субоцін, Яраслаў Буяльскі, Валянцін Ягораў і Віталь Варатніцкі.

У лісце ад SV Maschinen GmbH таксама падкрэсліваецца, што Аляксандр Шакуцін, па-першае, не з'яўляецца мажарытарным уладальнікам SV Maschinen GmbH, а па-другое, з моманту ўвядзення санкцыяў супраць яго не атрымліваў непасрэдных асабістых грашовых пераводаў ад гэтай нямецкай кампаніі, нягледзячы на тое, што застаецца яе сузаснавальнікам. У пацверджанне нам перадалі дакумент аўдыту.

Пры гэтым каманда БРЦ адзначае, што хоць доля Аляксандра Шакуціна і не зʼяўляецца мажарытарнай, але калі яе дадаць да доляў, якія належаць людзям, звязаным з Шакуціным іншымі дзелавымі сувязямі, сума перавысіць палову валодання кампаніяй. Гэтыя людзі:

Ігар Субоцін (валодае 28% кампаніі) — даўні бізнес-партнёр Аляксандра Шакуціна, пра якога мы падрабязна распавядалі ў адным з нашых расследаванняў. Паводле інфармацыі прэсы, абодва працавалі на Менскім трактарным заводзе. Сумесны бізнес пачалі весці з 1997 года. З тых часоў яны былі партнёрамі прынамсі ў 11 беларускіх і замежных фірмах.

Яраслаў Буяльскі (валодае 14% кампаніі) і Шакуцін, па словах апошняга, «у свой час працавалі ў ЦК ЛКСБ, нават пэўны час сядзелі ў адным кабінеце». У 2005 годзе Буяльскі стаў адным з заснавальнікаў і генеральным дырэктарам аб'яднання «Праммедінвест» (цяпер ТАА «Салеа — кіроўная кампанія холдынгу»), якое належыць сярод іншых Шакуціну, Субоціну, SV Maschinen GmbH і літоўскай EM SYSTEM. На гэтай пасадзе Буяльскі заставаўся да 2014 года, а саўладальнікам — да 2018 года. Пасля ён стаў паўнапраўным партнёрам Шакуціна і Субоціна ў не менш чым 9 фірмах (ЗАТ «Тэхпрамімпекс», ТАА «ПМІ Інжынірынг», ТАА «Амкадор-цэнтр», ТАА «Амкадор-Сэрвіс», ТАА «Саюзслаўпрам», ТАА «Амкадор-СЗ», UAB EM System, SIA Anulatrans і SV Maschinen GmbH).

Віталь Варатніцкі (валодае 15% кампаніі) у 2007 годзе працаваў начальнікам аддзелу ва УП «СПАМАШ» — Шакуцін з'яўляецца сузаснавальнікам гэтай фірмы з 2003 года.

Валянцін Ягораў (валодае 15% кампаніі), згодна з профілем у Linkedin, з 2010 зʼяўляецца бізнес-дырэктарам кампаніі SV Maschinen GmbH. У 2007 ён таксама працаваў ва УП «СПАМАШ».

Такім чынам з ліста Віталя Варатніцкага вынікае, што першапачаткова кампаніяй SV Maschinen GmbH валодалі Ягораў і літоўская EM SYSTEM. А летам 2014 са складу ўладальнікаў выйшла літоўская EM SYSTEM, сузаснавальнікамі якой з'яўляліся на той момант Шакуцін, Субоцін і Буяльскі, але ўвайшлі яе ўладальнікі — усё тыя ж Шакуцін, Субоцін і Буяльскі. Дадалася і новая асоба — Варатніцкі, ад імя якога прыйшоў ліст у нашую рэдакцыю. На два нашыя запыты, адпраўленыя раней у SV Maschinen GmbH, кампанія не адказала.

Таксама ў лісце ўтрымліваецца патрабаванне абвергнуць сцвярджэнне аб супрацы SV Maschinen GmbH з ААТ «Амкадор», якое нібыта змяшчаецца ў расследаванні. Аднак у нашых публікацыях няма такіх сцвярджэнняў.

Тавар, які звязаная з Шакуціным фірма імпартуе, вырабляецца ў Аўстрыі, Злучаным Каралеўстве, Нямеччыне, Швецыі, Польшчы, ЗША, Бельгіі і Даніі. У расейскія рэгіёны тэхніка ідзе ў асноўным праз Берасце — наўпрост фірмам-пакупніцам. Да сярэдзіны ліпеня 2022 года пастаўкі ажыццяўляліся ў асноўным праз Калінінград.

Шакуцін і Субоцін разам бралі ўдзел у прыватызацыі прадпрыемства «Амкадор» у 2001 годзе. 

Ігар Субоцін быў памочнікам Аляксандра Шакуціна, калі той з'яўляўся чальцом Савету Рэспублікі, і, паводле інфармацыі tribuna.com, яго намеснікам у РГА «Беларуская тэнісная федэрацыя». 

Бізнесмены былі партнёрамі ў фірмах: ТАА «Амкадор-Цэнтр», ТАА «Амкадор-Сэрвіс», ТАА «Тэхпромімпэкс», ТАА «Іскамед», SV Maschinen GmbH, SIA «Anulatrans», UAB «Em System». [*][*][*][*][*][*]