Антыфэйк / фактчэк

21 студзеня 2022

Фэйкі тыдня: пратэстоўцаў у Беларусі і ў Казахстане практычна не было, палова ўкраінцаў лічаць сябе рускімі, а будучая Канстытуцыя Беларусі не мае аналагаў ва ўсім свеце

Андрэй Мукавозчык, аглядальнік выдавецкага дому «Беларусь сёння», у эфіры тэлеканалу СТВ параўнаў пратэсты ў Беларусі і Казахстане і вывеў формулу долі пратэстнага насельніцтва ў постсавецкіх краінах

Андрэй Мукавозчык, аглядальнік выдавецкага дому «Беларусь сёння», у эфіры тэлеканалу СТВ параўнаў пратэсты ў Беларусі і Казахстане і вывеў формулу долі пратэстнага насельніцтва ў постсавецкіх краінах. Вось, што заявіў ён:

«У Беларусі распачата пад 5 тысяч крымінальных спраў, звязаных з экстрэмізмам, тэрарызмам і іншымі «гуляла, гуляю і буду гуляць». Насельніцтва ў нас 9,5 млн.чалавек. А ў Казахстане амаль 19 млн. цяпер падзеліце 10 казахскіх тысяч на 19, а 5 беларускіх – на 9,5. Няўжо аднолькава атрымліваецца?»

Мукавозчык падвёў да таго, што доля пратэстоўцаў у краінах заўсёды прыкладна аднолькавая.

«Ніякага фокусу тут няма: проста мізэрны адсотак людзей, якому грамадства павінна даваць па «алге», прыкладна аднолькавы. У постсавецкіх краінах так дакладна», – працягнуў ён.

Вось толькі ў формуле супрацоўніка дзяржаўнага СМІ выйшла памылачка. У Казахстане пасля пратэстаў затрымалі каля 10 тысяч чалавек. Агульная колькасць «тэрарыстаў», паводле ацэнак прэзідэнта Казахстану, – 20 тысяч.

Андрэй Мукавозчык. Фота: ctv.by

 

У Беларусі пасля дэманстрацый затрымалі больш за 30 тысяч чалавек (гэтая лічба гучала ў СМІ яшчэ ў 2020-ым годзе) вядома, што затрыманні працягваюцца і па гэты дзень.

Заўважым, што гэта ў асноўным былі мірныя пратэстоўцы. А крымінальных спраў, звязаных з падзеямі ў Беларусі пасля выбараў, завялі каля 5 тысяч.

Калі ўжо параўноўваць лічбы, то формула Мукавозчыка павінна выглядаць так: 9,9 тыс. затрыманых / 19 млн. насельніцтва ў Казахстане. І 30 тыс. затрыманых / 9,5 млн.насельніцтва ў Беларусі. Перавага на баку Беларусі як мінімум у 6 разоў.

Прэзідэнт Казахстану ўжо абвясціў, што мірных пратэстоўцаў чапаць не будуць, што адрознівае яго ад Лукашэнкі. А значыць: па колькасці затрыманых Казахстану Беларусь у тэорыі не пераскочыць.

Абярыце тэгі

Абярыце даты выкрыцця фэйкаў
Тып
Тэрыторыя
Крыніца
Асобы
Тэмы

Палова ўкраінцаў лічыць сябе рускімі

Вядоўца ток-шоу «Будні» на Альфа-Радыё Вадзім Шэпет у гутарцы з палітолагам Аляксеем Дзермантам назваў колькасць людзей ва Украіне, якія лічаць сябе рускімі. Вось яго цытата:

«Паглядзеў некалькі даследаванняў, эксперты задаюцца пытаннем: а з кім яны збіраюцца ваяваць калі ва Украіне па розных крыніцах у раёне 50-60% людзей наогул лічаць сябе рускімі?»

Згодна з апошняму перапісу насельніцтва Украіны, (праводзіўсяя ён ў 2001 годзе) рускімі сябе лічаць 17%. У 1989 годзе іх было 22%. Тэндэнцыя на змяншэнне. Так што можна зрабіць выснову, што за 20 гадоў колькасць людзей, якія лічаць сябе рускімі, ва Украіне падвоіцца не магло.

Сацапытанне Інстытуту Гаршэніна ў 2017 годзе наогул паказаў, што рускімі сябе лічаць толькі 5,5% якія пражываюць ва Украіне.

Але, можа, Шэпет пад рускімі разумее тых, хто лічыць роднай рускую мову? Але і з гэтым таксама памылка. Па той жа перапісу насельніцтва рускую мову назвалі роднай амаль 30% насельніцтва.

З тых часоў Украіна страціла Крым, Данецк і Луганск, дзе большасць насельніцтва казала на рускай. Але прадстаўнікі «рускага свету» заяўляюць, што такіх ва Украіне стала толькі больш (па іх падліках – не менш за 40%).

Аднак сацыялагічныя апытанні 2021 года гэтага не пацвярджаюць. Рускую мову назвалі роднай 18% насельніцтва краіны. У паўднёвай частцы Украіны такіх 41%; на ўсходзе-34%; у цэнтры – менш за 10%; на захадзе краіны – менш за 2% насельніцтва.

Абярыце тэгі

Абярыце даты выкрыцця фэйкаў
Тып
Тэрыторыя
Крыніца
Асобы
Тэмы

Будучая Канстытуцыя Беларусі не мае аналагаў ва ўсім свеце

Традыцыйны фэйк ад пастаяннага героя «падступных навін» беларускага гора-філосафа і сацыёлага Мікалая Шчокіна. У інтэрв'ю тэлеканалу Беларусь-1 ён узяўся за старое і зноў знайшоў, у чым Беларусь «першая і адзіная». Гэтым разам унікальнымі аказаліся нормы Канстытуцыі, якую прыдумаў Аляксандр Лукашэнка.

«Гэта першая і адзіная Канстытуцыя ў свеце, дзе, па-першае, прапісаная атамная энергетыка, дзе прапісаныя гарантыі інвалідам. Ва ўсіх краінах – толькі ў законах. Гэта першая і адзіная Канстытуцыя ў свеце, дзе прапісаная адказнасць бацькоў за выхаванне дзяцей», – заявіў Шчокін.

Па-першае: гарантыі людзям з інваліднасцю і адказнасць бацькоў за выхаванне дзяцей прапісаныя і цяпер – у сённяшняй Канстытуцыі Беларусі. Адзінае адрозненне – дадасца яшчэ адзін абзац:

«Інвалідам забяспечваюцца роўныя магчымасці для ажыццяўлення правоў і свабод чалавека і грамадзяніна. Дзяржава рэалізуецца палітыка сацыяльнай інтэграцыі інвалідаў, стварэння даступнай асяроддзя і паляпшэння якасці іх жыцця, падтрымкі семʼяў з інвалідамі», – гаворыцца ў дакуменце.

Па-другое: падобна, што Мікалай Шчокін перад выступам не пачытаў не толькі дзейную Канстытуцыю Беларусі, але і канстытуцыі іншых краін. Далёка хадзіць не трэба. Да прыкладу, Канстытуцыя Расеі. Там таксама сказана аб гарантыях людзям з інваліднасцю:

«Артыкул 39. Кожнаму гарантуецца сацыяльнае забеспячэнне па ўзросту, у выпадку хваробы, інваліднасці, страты карміцеля».

А вось пра выхаванне дзяцей:

«Артыкул 38. Клопат пра дзецях, іх выхаванне – роўнае права і абавязак бацькоў».

Пра ядравую энергетыку ў Канстытуцыі Расеі таксама згадваецца, проста без пафасу. Але там проста пазначана, што ў падпарадкаванні Расейскай Федэрацыі знаходзяцца сярод іншага і ядравая энергетыка.

Абярыце тэгі

Абярыце даты выкрыцця фэйкаў
Тып
Тэрыторыя
Крыніца
Асобы
Тэмы

Беларусь - адна з самых сацыяльна арыентаваных краін

На тэлеканале Беларусь-1 запусцілі відэаролікі праекту «У рэжыме праўды». Дзяржаўныя СМІ праз параўнанне з іншымі краінамі спрабуюць пераканаць тэлегледачоў, як у Беларусі ўсё добра.

«Розныя віды пенсій атрымлівае ў Беларусі сёння каля 2,5 млн.чалавек. Пры гэтым, 1,9 млн. маюць статус »ветэран працы«. На выдаткі па выплаце пенсій за 2021 год выдзелена каля 6 млрд. долараў (9% ВУП). Для параўнання: ва Украіне, у якой насельніцтва ў 4 разы больш нашага, на выплату пенсій у адыходзячым годзе выдзелена крыху больш за 7 млрд. долараў. Толькі ўдумайцеся ў лічбы» – заявілі ў эфіры «У рэжыме праўды».

У Беларусі ў 2021 годзе на пенсіі выдаткавалі амаль 15 млрд. рублёў (амаль 6 млрд. долараў). А ва Украіне ў 2021 годзе бюджэт Пенсійнага фонду – амаль 517 млрд. грыўняў (амаль 19 млрд. долараў). Праект «У рэжыме праўды» схлусіў у тры разы.

Ідзем далей.

«Беларуская дзяржава ўвайшла ў ТОП-25 лепшых па індэксе ахопу медычнай паслугі. І гэта 76 пунктаў з 100 магчымых», – працягнулі ў праграме.

Вось дадзеныя СААЗ па індэксе ахопу медычнымі паслугамі. На першым месцы – Канада (89 балаў), за ёй – Вялікая Брытанія і Аўстралія. А Беларусь мае 74 балы і размясцілася бліжэй да 50-га месца. У ТОП-25 яна дакладна не ўвайшла.

«У Еўрапейскай Эстоніі выплата за нараджэнне дзіцяці – 320 Еўра. Адпачынак па цяжарнасці і родах – максімум 110 дзён. А гэта ўсяго 2-3 месяцы супраць нашых 36 – ці» – працягнулі ўводзіць у зман беларусаў на дзяржаўным тэлеканале.

Артыкул 184 Працоўнага кодэксу Рэспублікі Беларусь: «жанчынам даецца водпуск па цяжарнасці і родах працягласцю 126 каляндарных дзён, і 140 у выпадку ўскладненых родаў».

Гэта максімум 4,5 месяца, а не 36 месяцаў, як сказана ў сюжэце. У Эстоніі працягласць гэтага водпуску таксама максімум 140 дзён, а не 110. 36 месяцаў доўжыцца іншы адпачынак – па доглядзе за дзіцем. Дапусцім, «патрыёты» проста пераблыталі гэтыя адпачынкі, але і тут Беларусь не ўнікальная. 

У Эстоніі таксама ёсць такі адпачынак, толькі бацькоўскую кампенсацыю за гэты адпачынак выплачваюць да дасягнення дзіцем 18 месяцаў. У Беларусі – да 3 гадоў. Даўжэй, але ў меншым памеры. Калі ў Эстоніі за бацькам захоўваецца сярэдні заробак, то ў Беларусі – 35% ад сярэдняга заробку ў краіне.

Яшчэ адна цытата з «У рэжыме праўды»:

«Важны факт: Беларусь уваходзіць у топ-5 краін свету па працягласці водпуску па доглядзе дзіцяці. Працягласць такога водпуску ў Літве – 2 гады. У Латвіі – паўтара года. У Польшчы, Вялікай Брытаніі – усяго 1 год».

У Літве адпачынак па доглядзе дзіцяці доўжыцца да 3 гадоў, але максімальна толькі 2 гады выплачваюць дапамогу. А краін, у якіх гэты адпачынак доўжыцца 3 гады, больш, чым 5. Акрамя Беларусі, гэта Расея, Украіна, Казахстан, Малдова, Арменія, Літва, Эстонія.

Разам: як мінімум 4 фэйкі ў адным выпуску. Цяпер смела можна назваць гэты праект «У рэжыме НЕпраўды».

Абярыце тэгі

Абярыце даты выкрыцця фэйкаў
Тып
Тэрыторыя
Крыніца
Тэмы

Іншыя Антыфэйкі / фактчэкі