Антыфэйк / фактчэк

25 лістапада 2022

Фэйкі тыдня: Беларускія СМІ пішуць, што ў Польшчы ад ракетнага ўдару загінулі ўкраінцы

Разлік на тое, што чытачам тэлеграма будзе лянота чытаць першакрыніцу

Ствараючы фэйкі аб вайне ва Украіне, беларускія і расейскія дзяржаўныя СМІ нярэдка спасылаюцца на рэальна аўтарытэтныя выданні. Так зрабілі і аўтары ТГ-каналу «BEREZINA». Яны напісалі, што польскаму выданню «Dziennik Wschodni» стала вядома, што загінулыя ад ракетнага ўдару ў Польшчы былі ўкраінцамі. Вось, што напісалі аўтары ТГ-каналу:

«Падобна, адной істэрыкай ад удару «рускай» ракетай па краіне НАТА, галаўнакамандучач не абыдзецца! Польскія СМІ пішуць, што загінулыя ад украінскай ракеты – трактарыст і кладаўшчык – апынуліся ўкраінскімі мігрантамі».

У пасце ёсць нават спасылка на артыкул «Dziennik Wschodni». Але, у гэтым артыкуле, зразумела, нічога такога няма. Разлік на тое, што чытачам тэлеграма будзе лянота чытаць першакрыніцу.

А на польскім тэлебачанні сакратар гміны распавёў, што ведаў аднаго загінулага яшчэ да войска, яны служылі ў адной частцы. Па іншых апавяданнях, адзін з загінулых жыў там ужо гадоў 40.

Не падобна, што ён мог быць украінскім мігрантам. Тым больш, што ні ў кога, акрамя ТГ-канала «BEREZINA», такой інфармацыі няма.

Абярыце тэгі

Абярыце даты выкрыцця фэйкаў
Тып
Тэрыторыя
Крыніца
Тэмы

Пуцін паабяцаў еўрапейцам бясплатнае зерне

Аляксандр Лукашэнка на першым чэмпіянаце па рубцы дроў ён заявіў, што Пуцін паабяцаў еўрапейцам бясплатнае зерне. Адпаведнае відэа апублікавала БелТА. 

«Паставіш і будзеш еўрапейцам секчы дровы. Дапаможам ім бясплатна. Пуцін паабяцаў ім зерне бясплатна, а мы ім дроў».

Гучыць, накшталт, як трызненне, якое няма чаго разбіраць. Але, насамрэч, Пуцін сапраўды абяцаў паставіць бясплатнае збожжа. Праўда, не Еўропе.

Размова ішла збожжавым пагадненні па вывазе збожжа, якое Расія, Украіна, Турцыя і ААН заключылі, каб зменшыць дэфіцыт збожжавых на сусветным рынку і знізіць рызыкі голаду ў бедных краінах.

Пасля таго, як Украіна нанесла ўдары па расійскіх караблях у Чорным моры, Расія вырашыла выйсці з гэтага пагаднення. Аднак потым вярнулася. 

Вось тады Уладзімір Пуцін такое і сказаў

«Калі мы ў выпадку парушэння Украінай сваіх абавязацельстваў выйдзем з гэтага пагаднення, мы ўвесь аб'ём, які быў да гэтага часу пастаўлены з тэрыторыі Украіны ў адрас самых бедных краін, паставім бязвыплатна, бясплатна».

Але яшчэ да вяртання, аб бясплатным збожжы загаварыў і міністр сельскай гаспадаркі РФ Дзмітрый Патрушаў. І нават абазначыў тэрміны і памер падарунка. Але таксама ні слова пра еўрапейцаў.

«Наша краіна гатовая ў бліжэйшыя чатыры месяцы бязвыплатна паставіць найбяднейшым краінам да 500 тысяч тон збожжавых». 

Падобна на тое Аляксандр Лукашэнка настолькі паверыў у сюжэты беларускага тэлебачання аб тым, што Еўропа цяпер на мяжы голаду і краху, што перакананы, што найбяднейшымі краінамі свету ўжо сталі краіны ЕС. І што калі Пуцін гаворыць аб дапамозе бедным, ён гаворыць менавіта пра еўрапейцаў.

А яшчэ Лукашэнка сказаў, што толькі Беларусь у гэтым сезоне змагла сабраць тону збожжавых на чалавека. Ніхто так болей не можа. Такую заяву ён зрабіў на цырымоніі ўшанавання найлепшых аграрыяў, паведамляе «Пул першага».

«Мы ўпершыню ў гісторыі вырабілі хлябоў, збожжа больш за тону на кожнага чалавека. Гэта поспех, якога, я ўпэўнены, не дасягнулі, нават найбуйныя дзяржавы нашай планеты». 

Насамрэч, нават калі глядзець сярод нашых суседзяў, Літва сёлета сабрала 5 млн 800 тысяч збожжавых, без усялякіх зернебабовых. Калі падзяліць на 2 млн 700 тысяч чалавек, якія там пражываюць, то атрымаецца больш за 2 тоны на чалавека. Гэта значыць, у два разы вышэй за наш паказчык.

Латвія - тая ж гісторыя. Крыху больш за паўтары тоны на чалавека. І гэта тыя краіны, дзе, паводле слоў беларускіх дзяржаўных медыяў сельская гаспадарка, памерла. 

19-мільённы Казахстан сёлета сабраў амаль 22 млн. тон збожжавых. Таксама атрымліваецца больш за тону на душу насельніцтва. Яшчэ можна ўспомніць Румынію, Балгарыю і Бразілію. І, мабыць, нават ваюючую Украіну. Па апошніх звестках там сабралі каля 32 млн тон збожжавых. А калі ўлічыць, што да вайны там пражывала 34,5 млн чалавек, то з улікам бежанцаў, якія з'ехалі, тысяча тон на чалавека атрымаецца і там. Так што Лукашэнка неяк пагарачыўся, назваўшы наш поспех самым паспяховым поспехам у свеце.

Абярыце тэгі

Абярыце даты выкрыцця фэйкаў
Тып
Тэрыторыя
Крыніца
Асобы
Тэмы

Нелегальныя мігранты гінуць у Польшчы 

Нелегальныя мігранты, якія спрабуюць прабрацца ў ЕС, паміраюць і знікаюць без вестак на польскай тэрыторыі. Пра гэта распавялі ў навінах тэлеканала ОНТ.

«Афіцыйная Варшава паведаміла, што за год з невялікім на польскім баку зафіксавана 27 смерцяў бежанцаў. Апошні выпадак - у канцы кастрычніка. У рацэ ля мяжы вылавілі цела цемнаскурага мужчыны. У выратавальнай арганізацыі Польшчы зусім іншыя звесткі. Там называюць лічбу 186. Столькі іншаземцаў прапала без вестак на польскай прыгранічнай тэрыторыі. Ёсць і сведчанні валанцёраў, якія сцвярджаюць, што польскія вайскоўцы ўжываюць сілу, а таксама прымушаюць людзей перасякаць рэкі з моцнай плынню, падвяргаючы іх жыццю небяспеку і рызыку». 

Падобнае паведамленне, але больш інфарматыўнае, апублікавала дзяржінфармагенцтва БелТА. З яго можна даведацца, што гэта дадзеныя за апошнія 14 месяцаў. Польская выратавальная арганізацыя, на дадзеныя якой спасылаюцца беларускія СМІ, называецца Група Гранічная. А сама інфармацыя прадастаўлена Дзяржпагранкамітэтам Беларусі.

Правяраем. Беларускія памежнікі спасылаюцца на рэсурс euobserver.com, які апублікаваў рэпартаж з беларуска-польскай мяжы. Нібыта яны яго толькі пераказваюць. Але насамрэч, у самім артыкуле напісана, што 27 чалавек загінулі не ў Польшчы, а «на беларускім міграцыйным шляху. То бок, недзе па дарозе з Беларусі ў Польшчу, а не менавіта ў Польшчы, як сцвярджае Дзяржпагранкамітэт. 

У артыкуле валанцёр сапраўды распавяла гісторыю пра тое, што польскія вайскоўцы прымушаюць людзей перасякаць раку з моцнай плынню. Але ў адрозненне ад АНТ і Памежкамітэта мы яе працытуем цалкам:

«Польскія службы выкарыстоўваюць эўфемізмы. Яны кажуць, што «высылаюць людзей назад да беларускай мяжы», але на самой справе яны часта ўжываюць сілу, падвяргаючы жыццю людзей рызыцы, напрыклад, прымушаючы іх перасякаць рэкі з моцнай плынню», — дадала яна.

А апынуўшыся на іншым баку, некаторых беларускія ахоўнікі збіваюць у пакаранне за правал.

Цяжарная эфіёпская жанчына сказала, што беларускія афіцэры «збілі яе кулакамі» пасля таго, як польскія ахоўнікі тройчы адпраўлялі яе назад, паведаміла Лабада EUobserver».

Атрымліваецца, што беларускія памежнікі не дамаўляюцца, што сілу ўжываюць абодва бакі.

А вось тая самая справаздача валанцёрскай Групы Гранічнай:

«Усяго з пачатку гуманітарнага крызісу зафіксавана 27 смерцяў па абодва бакі мяжы. Мы, напэўна, ніколі не даведаемся, колькі людзей насамрэч загінула на мяжы.

За апошнія 13 месяцаў мы атрымалі ў агульнай складанасці 241 паведамленне аб знікненні без вестак. Лёс 186 з іх да гэтага часу невядомы». 

Такім чынам, 27 чалавек загінулі не ў Польшчы, а па абодва бакі мяжы. Як і 186 чалавек, якія зніклі без вестак.

І тут жа, у іх справаздачы за тыдзень 21-27 кастрычніка, знаходзім яшчэ адзін цікавы факт. Аказваецца, 11 чалавек паведамілі валанцёрам аб выпадках гвалту з боку польскіх службаў і 20 чалавек - аб гвалце з боку беларускіх службаў.

Увогуле, па факце аказалася, што Дзяржпагранкамітэт і АНТ проста схавалі ад беларусаў усю праўду пра бежанцаў. Што паміраюць, знікаюць і церпяць гвалт яны па абодва бакі мяжы, а Беларусь не такая белая і пухнатая, як хоча здавацца.

Абярыце тэгі

Абярыце даты выкрыцця фэйкаў
Тып
Тэрыторыя
Крыніца
Тэмы

Польшча рыхтуецца да анэксіі Заходняй Украіны

Польшча мае намер увесці войскі ў заходнія вобласці Украіны і правесці рэферэндум аб іх уваходжанні ў свой склад. Такую інфармацыю ў эфіры тэлеканала «Беларусь-1» агучыў супрацоўнік газеты «СБ.Беларусь сегодня» Максім Осіпаў.

«Не так даўно буйны інтэрнэт партал Бельгіі "Мадэрн Дыпламасі" прыйшоў у высновы аб тым, што Польшча зноў рыхтуецца да анэксіі заходняй Украіны. Гэты бельгійскі рэсурс, які спецыялізуецца на міжнародным парадку дня, апублікаваў характэрную карту і нагадаў, што Польшча ўжо мае асаблівыя правы на Украіну».  

У доказ Осіпаў прыводзіць скрыншот нібыта апублікаванага там артыкула, датаванага 27 кастрычніка. 

Насамрэч такога артыкула ў «Мадэрн Дыпламасі» няма. 27 кастрычніка ў раздзеле Навіны свету былі апублікаваны ўсяго два артыкулы і абодва - не пра тое, як Польшча мае намер увесці войскі і правесці рэферэндум аб далучэнні Украіны. 

Аднак артыкул пад такім загалоўкам і з такой жа фатаграфіяй мы адшукалі на іншым рэсурсе - «Міжнароднае жыццё». З адрасам рэдакцыі ў Маскве (Супадзенне? Не думаем). Але гэта не ўласны артыкул сайта, а пераказ польскага рэсурсу “Dziennik Polityczny”. Спасылка вядзе прама на гэты артыкул з той самай характэрнай картай, якую Максім Осіпаў нібы знайшоў на Мадэрн Дыпламасі. 

Пры гэтым, Осіпаў далей спасылаецца і на сам «Dziennik Polityczny»:

«Хуткі падзел Украіны ахвотна дапускае і аўтарытэтны польскі “Dziennik Polityczny“. Па яго прагнозах, Расея забярэ рускамоўныя рэгіёны пасля дасягнення ўсіх мэт сваёй спецаперацыі, тым самым адрэзаўшы Украіну ад мора ». 

Насамрэч, такога ў гэтым артыкуле няма. Гэта цытата з папярэдняга артыкула «Дзённіка», які нібыта публікаваўся ў бельгійскім аўтарытэтным выданні. Осіпаў іх пераблытаў. 

Трэба адзначыць, што Dziennik Polityczny набыў сабе славу прарасейскага рэсурсу і заблакаваны на тэрыторыі Польшчы. Мясцовая польская прэса адзначае, што тэксты там напісаныя на дрэннай польскай, галоўнага рэдактара ніхто не ведае, а ў сацсетках ён выкарыстоўвае выдуманае імя і чужую фатаграфію. Журналістаў, зрэшты, таксама ніхто ня ведае.

Але і гэта яшчэ не ўсё. Цяпер наймацнейшы аргумент Осіпава.

«А польскія радыкалы ўсё гучней крыюць украінскіх бежанцаў мацюком і гоняць прэч са сваёй краіны», - кажа ён дэманструючы відэа вельмі бурных дэбатаў паляка і ўкраінкі. 

Насамрэч - відэа фэйкавае. Яно змантавана з выступу прэм'ера Італіі Джорджыі Мелоні, з якой наклаўшы зверху гук з іншага відэа зрабілі «украінскую ўцякачку» і роліка з ютуба Войцэха Альшанскага. Альшанскі – польскі акцёр вельмі правых поглядаў, які сапраўды часта абражае ўкраінцаў, яўрэяў і іншыя нацыі, за што нават быў арыштаваны

Увогуле, усё што прыводзіць Максім Осіпаў у якасці пацверджанняў сваёй тэорыі варожых намераў Польшчы ў адносінах да Ўкраіны - наўмысна створаныя фейкі.

Абярыце тэгі

Абярыце даты выкрыцця фэйкаў
Тып
Тэрыторыя
Крыніца
Асобы
Тэмы

Іншыя Антыфэйкі / фактчэкі