Гэты матэрыял падрыхтаваны ў межах міжнароднага праекту Shadow Diplomats.
- Міжнародны кансорцыум журналістаў-расследавальнікаў ICIJ звярнуў увагу на супярэчлівую працу інстытута ганаровых консулаў. Ён складаецца з дыпламатаў-добраахвотнікаў, афіцыйная задача якіх – абарона замежных інтарэсаў у сваіх краінах. Аднак на практыцы ганаровыя консулы нярэдка выкарыстоўваюць свой статус для асабістага ўзбагачэння, ухілення ад праваахоўных органаў і прасоўвання палітычных планаў. З дадзеных пра такія злоўжыванні журналісты склалі праект Shadow Diplomats, ці «Ценявыя дыпламаты».
- У выніковы спіс патрапілі 551 дзейных і былых ганаровых консулаў, якія замяшаныя ў скандалах або крымінальных справах. Над праектам ICIJ працавалі разам з незалежнай некамерцыйнай службай навінаў ProPublica і яшчэ 58 медыя-партнёрамі, сярод якіх і БРЦ.
- Беларусь увайшла ў топ-20 краінаў з найбольшай колькасцю падазроных ганаровых консулаў. Сярод ніх – гаманцы Лукашэнкі і бізнесмены, якія зарабілі свае багацці на сувязях з рэжымам.
Праца ICIJ з БРЦ і іншымі партнёрамі паказала, што сістэму ганаровых консулаў дыскрэдытавалі прызначэнцы, якія злоўжывалі сваім статусам. Ён дапамагаў ім узбагачацца за кошт падаткаплатнікаў і ўхіляцца ад выканання законаў.
Царства ценяў
11 бізнесменаў у спісе Shadow Diplomats – дзейныя і былыя ганаровыя консулы ў Беларусі. Нашая краіна дзеліць з Індыяй 15-16 месца па колькасці ценявых дыпламатаў ва ўсім свеце. Лідэры рэйтынгу – Іспанія, ЗША, Расея і Германія, дзе падазроных ганаровых консулаў больш за 20. Аднак калі супаставіць гэтыя лічбы з насельніцтвам краін і тэрыторый, з якіх працуюць «ценявыя дыпламаты», то Беларусь выходзіць на 5 месца са 170.
Усе падазроныя консулы з беларускімі рэзідэнцыямі – бізнесмены, і многія – героі нашых папярэдніх расследаванняў. Рээкспарт санкцыйных тавараў, кантрабанда, незаконнае будаўніцтва, гандаль зброяй і продаж лекаў па завышаных коштах – вось няпоўны спіс справаў, у якіх замяшаныя гэтыя «ценявыя дыпламаты». Большасць з іх блізкія да рэжыму Лукашэнкі і з яго дапамогай маглі пракручваць угоды на шкоду беларускім падаткаплатнікам.
Гаманцы Лукашэнкі
У спісе «ценявых дыпламатаў» апынуўся часты герой нашых расследаванняў Сяргей Цяцерын – ганаровы консул Грузіі ў Беларусі. Пра яго у нас ёсць асобны матэрыял.