Антыфэйк / фактчэк

01 лютага 2023

Украіна перайменавала зайца-русака, а Hugo Boss шые форму для УСУ. Выкрыццё фэйкаў ад «Лукавых навін»

Партнёрскі матэрыял БРЦ і праекту «Лукавыя навіны» тэлеканалу «Белсат».

Фэйк 1: Ва Украіне хочуць забараніць называць шэрага зайца «русаком»

Партнёрскі матэрыял
Шэры заяц стаў ахвярай «барацьбы з усім рускім» ва Украіне — такая навіна 17 студзеня 2023 года з'явілася ў тэлеграм-канале расейскай журналісткі Вольгі Скабеевай. 

«Вярхоўная рада забараніла называць шэрага зайца "русаком". Цяпер яго можна называць толькі "зайцам-шэрым"», — гаворыцца ў посце. 

У той жа дзень, але крыху раней, нататка пра зайцоў-русакоў выйшла ў газеце «Камсамольская праўда». Яе аўтар Аляксандр Грышын напісаў: «Пасля шэрагу перайменаванняў у ходзе барацьбы з усім рускім, у тым ліку і з назвамі, чарговай ахвярай украінскай улады ўпаў заяц-русак (заєць-русак). А вось міма зайца-беляка (заєць-біляк) гэтая куля прасвістала міма».

Грышын спаслаўся на інфармацыю ўкраінскага каналу «1+1» і дадаў, што «афіцыйных пацвярджэнняў гэтай навіны пакуль не было», але, на яго думку, інфармацыя «як нельга лепш кладзецца ва ўсю логіку дзеянняў у незалежнай». 

Як высветлілі журналісты «Лукавых навін», такога рашэння ўкраінская Вярхоўная Рада не прымала. Навіна пра перайменаванне зайца-русака нідзе не з'яўлялася, акрамя расейскіх медыяў.

Фэйк 2: Куцюр'е вермахта Hugo Boss сшые ваенную форму для УСУ

Партнёрскі матэрыял
Узброеныя Сілы Украіны будуць насіць форму ад куцюр'е вермахта Hugo Boss, напісалі 16 студзеня 2023 года на сайце расейскага тэлеканалу «Царград». 

«Прэс-служба Hugo Boss абвясціла аб падтрымцы Узброеных Сіл Украіны з дапамогай пашыву для іх ваеннай формы. Гаворка ідзе пра пастаўкі 100 тысяч камплектаў: летняй або зімовай экіпіроўкі — не ўдакладняецца», — гаворыцца ў тэксце. 

У афіцыйных крыніцах, звязаных з Hugo Boss, пра пашыў формы для УСУ не згадваецца. Вытворца абверг гэтую інфармацыю. 

Фэйк 3: Украінскі тату-салон прапануе вывесці свастыку перад паездкай у Еўропу

Партнёрскі матэрыял
Расейскі тэлеграм-канал «Небажэна» 14 студзеня 2023 года апублікаваў фотаздымак рэкламнага банеру ўкраінскага тату-салона, які нібыта прапануе вывесці татуіроўкі са свастыкай. 

«Актуальная рэклама ўкраінскага тату-салона: “Едзеце ў Еўропу? Вывад свастыкі за паўкошту"», — гаворыцца ў подпісе да фота. 

Журналісты «Лукавых навін» знайшлі арыгінальнае фота тату-салона. На банеры няма ні слова на ўкраінскай мове і пра свастыку не згадваецца. 

Салон знаходзіцца не ва Украіне, а ў расейскім горадзе Бійск, Алтайскага краю. 

Фэйк 4: На вітражы ў храме ўкраінскай праваслаўнай царквы — святы Сцяпан Бандэра

Партнёрскі матэрыял
У храме ўкраінскай праваслаўнай царквы на адным з вітражоў — выява Сцяпана Бандэры, напісаў тэлеграм-канал BEREZINA 1 студзеня 2023 года. У пацвярджэнне аўтары апублікавалі фота шкляной мазаікі.

«Святы Сцяпан Бандэра. Сур'ёзна. Так выглядае вітраж у адным з храмаў ПЦУ», — падпісалі аўтары канала фотаздымак.

На вітражы — не Сцяпан Бандэра, а яго бацька — святар Андрэй Бандэра, пра што гаворыць подпіс побач з вобразам. Яго расстралялі камуністы ў 1941 годзе ў Кіеве. Вітраж усталяваны ў царкве ў мястэчку Козава Тэрнопальскай вобласці.

Фэйк 5: Польшча з Расеяй збіраюцца падзяліць Украіну

Партнёрскі матэрыял
Польшча і Расея плануюць падзяліць Украіну — пост пра гэта 22 студзеня 2023 года апублікаваў тэлеграм-канал «Шкварка 2.0». У якасці крыніцы інфармацыі аўтары прывялі сюжэт польскага тэлеканалу.

«На польскім ТБ працягваюць тлумачыць грамадзянам, чаму частка Украіны належыць Польшчы.

Што цікава, у якасці выхаду з бягучага крызісу, журналісты прапануюць “мадэль Жырыноўскага", калі Украіну дзеляць на часткі: Польшча, Вугоршчына, Румынія, Расея забіраюць сабе гістарычныя землі. Палякі адзначаюць, што Расея сваю частку ўжо вяртае», — тлумачаць аўтары канала. 

Гэты сюжэт быў зняты ў сакавіку 2014 года. Тады ў польскую амбасаду ў Маскве прыйшла прапанова ад расейскай Дзярждумы далучыцца да падзелу Украіны. Прэс-сакратар польскага МЗС таго часу пацвердзіў, што ліст прыйшоў ад Уладзіміра Жырыноўскага. Падобную прапанову тады атрымалі Вугоршчына і Румынія. 

Польскі бок назваў інцыдэнт «кур'ёзным», а журналісты знялі пра гэта рэпартаж. Але ў сюжэце гаворыцца выключна пра ідэю ўжо нябожчыка Жырыноўскага. Тое, што польскі бок прыняў гэтую прапанову, нідзе не згадваецца. 

Дашліце інфармацыю, якая выклікае ў вас сумневы — мы праверым

Іншыя публікацыі